|
KEYSLAR TIPOLOGIYASI. Keyslar uchun ular juda ko’p turli ekanligi xosdir. Keyslarning turlari bo’yicha tasniflanishi 7-jadvalda ko’rsatilgan.
7-jadval
Keyslar turlarini tasniflash jadvali
Tipologik belgilari
|
Keys turi
|
Asosiy manbalari
|
1. Tabiiy sharoitdagi
2. Kabinetdagi
3. Ilmiy-tadqiqotchilikdagi
|
Syujet mavjudligi
|
1. Syujetli
2. Syujetsiz
|
Vaziyat bayonining vaqtdagi izchilligi
|
1. O’tmishdan hozirgi kelish rejimidagi keys
2. Vaqt orqaga qaytariladigan keys-xotira
3. Bashorat keysi
|
Keys ob’ekti
|
1. Shaxsiy
2. Tashkiliy-institustional
3. Ko’p sub’ektli
|
Materialni taqdim etish usuli
|
1. Hikoya
2. Esse
3. Tahliliy yozishma
4. Jurnalist tergovi
5. Hisobot
6. Ocherk
7. Faktlar majmui
8. Statistik materiallar majmui
9. Xujjatlar va ishlab chiqarish namunalari majmui
|
Hajmi
|
1. Qisqa (lo’nda)
2. O’rtacha miqdordagi
3. Katta (uzun)
|
Tuzilmaviy o’ziga xos xususiyatlari
|
1. Tuzilmalangan
2. Tuzilmalanmagan
|
O’quv topshirig’ini taqdim etish usuli
|
1. Savolli
2. Keys-topshiriq
|
Didaktik maqsadlari
|
1. Muammo, yechim yoki konstepstiyani izohlash
2. Treningli, o’quv rejasidagi fan bo’yicha malaka va ko’nikmalar orttirishga mo’ljallangan
3. Tahlil va baholashga o’rgatuvchi
4. Muammoni ajratish va yechish, boshqaruvchilik qarorlari qabul qilishga o’rgatuvchi
5. Vaziyat sub’ekti rivojining yangi strategiyalari va yo’llari, yangicha baholash uslublari va shu kabilarni ishlab chiqishga rag’batlantiruvchi
|
Rasmiylashtirish usuli
|
1. Bosma
2. Elektron
3. Video-keys
4. Audio-keys
5. Multimedia-keys
|
Keysologning (shu o’rinda va keyinchalik – keysni ishlab chiquvchi) vazifasi keys turining qo’yilgan didaktik maqsadlarni optimal amalga oshirishga imkon beradigan o’ziga xos xususiyatlarini tanlash va qo’llashdan iborat.
Keyslarning turli manbalari. Keys intellektual mahsulot sifatida o’z manbalariga egadir. Ularni sxematik tarzda quyidagicha aks ettirish mumkin:
5. XULOSA
Mavzu bo’yicha mavjud ilmiy va o’quv adabiyotlarini tahlil qilish hamda pedagogik jarayonni kuzatish orqali quyidagi xulosaga keldik.
Maktab jamosida muomala odobining muhim vazifasi pedagoglar orasida ma‘naviy vaziyatni yaxshilashdir. Buning uchun maktab va jamoat tashkilotlarining rahbarlari pedagoglarning hayoti, faoliyati, muamala munosabatlari qaysi omil (faktr) va shart- sharoitlariga bog’liqligini aniqlab bilib olshlari zarur. Hxarakteriga kura obe‘ktiv yoki sube‘ktiv yoki sube‘ktia sharoitlar, omillar bo’lishi mumkin.o’zbekiston resbublikasida yoshlarni o’qitish va tarbiyalashda maqsad birligi; davlvt ta‘lim tizimini ustuvor yo’nalishda qatoriga kiritib har yili byudjetdan katta miqdorda mablag’lar ajratayotgani maktalarning o’quv moddiy bazasini mustahkamlashga korxonalar, muassalar e‘tibori jalb qilinayotgani; muallimlarning moddiy ahvoli, obro’sini, pedagogik mahoratini oshirish borasidagi g’amxo’rliklar pedagogik jamoalarda muomala odobini shakllantirish uchun ob‘ektiv faktorlardir. Lekin aynan biror maktabda mavjud muomala odobi shu maktabning o’ziga xos shart-sharoitlariga, ko’pincha har bir muallimning pedagoglik madaniyati va mahoratiga, maktab rahbarlarining bilimdonligi, axloqiy madaniyati, axloqiy qiyofasi, boshqaruv uslubi, murosaga kela bilishi, nizoli vaziyatlarni bartaraf etish usullari, norasmiy aloqalarning xarakteri kabilarga bog’liq bo’ladi.
Muomala odobining shakllanishiga jamoat tashkilotlarining roli kattadir. Ular muallimning obro’sini oshirish, jamoat ishlariga faol qatnashtirish yo’li bilan o’qituvchining axloqiy va pedagogik madaniyati, mas‘uliyatini oshirishga ko’mak beradi. Jamoat tashkilotlari maktabda mehnat intizomini mustahkamlashi, o’qituvchilarga talabchanlikni, ularning mas‘uliyat hissini oshirish, qadr-qimmatini saqlash, qobiliyat va talantini namoyish etishiga ko’maklashishi zarur. Muallim har so’zini o’ylab gapirishi, boshqalarning, kasbdoshlarining so’zi, fikri, mulohazalarini tinglay bilish ham pedagogik jamoada o’zaro muomala-munosabatlarini yaxshilashga xizmat qiladi. Xullas, pedagoglar jamoasida muomala odobi quyidagilarni taqazo qiladi:
- muallimning o’z ishidan ma‘naviy qoniqish hosil qilishi;
- o’qituvchilar va barcha pedagogik xodimlarning o’z-o’zini tarbiyalashi, o’z bilimlarini oshira borishi;
-pedagoglar jamoasidagi har bir muallimning ruhiy xususiyatlarini e‘tiborga
olib, uning faoliyatini, ishchanligini pedagogik odob nuqtai-nazardan nazorat qilib borish;
- nizoli vaziyatlarni printsipiallik asosida, ob‘ektiv tahlil etib, konfliktlarni adolat va muallim shaxsini hurmatlash asosida bartaraf etish; muallimlar mehnatini rag’batlantirishda adolatli bo’lish, nizolar chiqarishga yo’l qo’ymaslik;
- kadrlarni tanlash va joy-joyiga qo’yishda ruhiy xislati, xarakterlari mos kelishini e‘tiborga olish;
- pedagoglar jamoasining boshqarishni insoparvarlik va demokratiklik tamoyillari asosida takomillashtirish kabilar.
6 Foydalanilgan adabiyotlar.
1.Otaqo‘ziev T.A., Axmerov Q.A., Turobjonov S.M.. Umumiy kimyoviy texnologiya. Darslik,-T., Niso poligraf, 2013, 600 b.
2.Mirzaev F.M., Likevich V.A., Otaqo‘ziev T.A., Mirzaqulov X.Ch. Kimyoviy texnologiyaning nazariy asoslari. Darslik. - T., O‘zbekiston, 2012. 134 b.
3.Ismatov A.A., Otaqo‘ziev T.A., Ismoilov N.P., Mirzaev F.M.. Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi. Darslik. T., O‘zbekiston, 2002, 336 b.
4.G‘afurov Q., Shamsiddinov I. Mineral o‘g‘itlar va tuzlar texnologiyasi. Darslik. T., “Fan va texnologiya”, 2007, 352 b.
5.Kattaev N. Kimyoviy texnologiya. O‘quv qo‘llanma,-T., Yangiyo‘l poligraf servis, 2008, 432 b.
6.Ismatov A. Silikat va qiyin eriydigan nometall materiallar texnologiyasi. Darslik. T., “Fan va texnologiya”, 2006, 60 b.
7.Mirzaqulov X.Ch., Shamsiddinov I.T., To‘raev Z. Murakkab o‘g‘itlar ishlab chiqarish nazariyasi va texnologik hisoblari. O‘quv qo‘llanma. – T., “Tafakkur bo‘stoni”, 2013. - 216 b.
8.Smirnova T.V., Naumova I.I. Promishlennaya organicheskaya ximiya. Printsipialnie sxemi texnologicheskix protsessov. Uchebnoe posobie - Moskva: RXTU, 1987.- 46s.
9.Ximicheskiy texnologii-Yixi 201212Antonina Zguro – lektor IdaVirumaaskogo Kolledja Tallinnskogo Texnicheskogo Universiteta
10. Internet saytlari
www.texhology.ru
www.google.ru
www.ziyonet.uz
www.google.uz
www.chemport.uz
Do'stlaringiz bilan baham: |
