Kimyoviy reaktorlarni

4-rasm. Changsimon katalizatorli kreking qurilmasining regeneratori:
I- katalizatoni kiritish; II-katalizatorni chiqarish; III- tutun gazlarni chiqarish; IV-havoni kiritish; 1-korpus; 2-himoya qatlami; 3-himoya qoplamasi; 4-taqsimlash panjarasi; 5-havoni taqsimlash qutisi; 6-yoqilg’i forsunkasi; 7-sovitish zmeeviklari;
8-quvurlar; 9-suv forsunkasi; 10-siklonlar.

Yonish rejimi to’g’ri tanlansa, havo kislorodidan to’liq foydalaniladi. Agar regenerasiya kamerasida erkin kislorod bo’lsa, apparat yuqori qismida uglerod oksidi to’liq uglerod ikki oksidigacha oksidlanadi va muhit temperaturasi birdaniga ortib ketadi. Katalizatorning passivlanishini va ichki qurilmalarni yuqori temperatura ta`siridan himoyalash maqsadida regenerator korpusida, siklonlardan pastroqda

korpus aylanasi bo’yicha forsunkalar, siklonlarning ustki qismida esa sovituvchi kondensatni uzatish uchun halqasimon kollektor o’rnatiladi.
Katalizatordan tozalangan gazlar siklonlardan reaktorning yig’ish kamerasiga o’tadi. Bu yerdan utilazator-qozon orqali yakuniy tozalash uchun namlagich va elektrofil’trga yo’naltiriladi va tutun quvurlar orqali atmosferaga chiqariladi. Tiklangan katalizator regeneratordan taqsimlash panjarasidan 1500 mm pastroqda joylashgan voronka orqali chiqariladi. Tiklangan katalizatorda uning sirkullyasiya karraligi 4-5 bo’lganda koks miqdori 0,2-0,3 % dan ortmaydi. Apparatning ish rejimi katalizator sirtidagi koks, beriladigan havo va katalizator miqdorlarigi bog’liq. Regeneratorga havoning 20 % i uzatish quvurlaridan va 80 % i taqsimlash qutisi orqali uzatiladi. Havo miqdori kerakli miqdordagi koksni yoqish uchun etarli bo’lishi lozim. Havoning sarfi ortishi katalizatorning tutun gazlari bilan olib
ketilishiga va siklonlarning eyilishining tezlashuviga sabab bo’ladi.
Katalizator sirkullyasiyasi karraligi regenerator ishining muhim ko’rsatkichlaridan bo’lib hisoblanadi. Bu kattalik ortishi bilan regeneratordagi temperatura ham ortadi.
Regeneratorda mavhum qaynash qatlamining balandligi odatda 3-5 m ni tashkil etadi. Katalizatorning mavhum qaynash sathining ortishi, uning tutun gazlari bilan olib ketilishiga va siklon – separator hamda elektrofil’trlar yuklamasining ortishiga olib keladi.
Yiliga 2 mln. tonna vakuum-distillyatorlarini qayta ishlashga mo‘ljallangan katalitik kreking qurilmasining mukammallashtirilgan reaktori  5-rasmda berilgan. Reaktor o‘zgaruvchan kesimga ega bo‘lgan vertikal silindrsimon uskunadir. Regeneratsiya qilingan 650–700⁰S haroratli katalizator regeneratordan naporli ustun bo‘ylab reaktor liftining pastki qismiga tushadi, u yerda xomashyoning soplo (9) dan o‘tishida hosil bo‘lgan tomchilari bilan kontaktga uchraydi. Issiqlik almashinish ta’sirida katalizator qisman (500–510⁰S gacha) soviydi, ajralib chiqqan issiqlik esa xomashyoni isitish va bug‘lanishi uchun sarflanadi. Bunda katalitik kreking reaksiyasi boshlanib, koksning katalizator zarrachalari ustida cho‘kishi yuz beradi. Hosil bo‘lgan bug‘-gaz oqimi
yordamida katalizator reaktor liftining quvuri bo‘yicha yuqoriga harakat qiladi.