Kimyoviy muvozanat. Muvozanat konstantasi. Le-shatelle prinsipi

Le-Shatelle prinsipi: Kimyoviy muvozanat holatida turgan sistemada tashqi sharoitlardan biri (temperatura, bosim yoki konsentratsiya) o’zgartirilsa, muvozanat tashqi ta’sirni kamaytiruvchi reaksiya tomoniga siljiydi.
Kimyoviy muvozanat holatdagi sistemalarga, quydagi tashqi omillarning o’zgarishi ta’sir ko’rsatadi:

• Bosim (P)
• Hajm (V)
• Konsentrasiya (C)
• Temperatura (T)

BOSIMNING TA’SIRI

Muvozanatda holatidagi sistemaning bosimi oshirilsa (↑), kimyoviy muvozanat gaz molekulalari soni kamayadigan (↓) tomonga siljidi.

Muvozanatda holatidagi sistemaning bosimi kamaytirlsa (↓), kimyoviy muvozanat gaz molekulalari soni oshadigan (↑) tomonga siljidi.

!!!Agar sistemaning o’ng va chap tomonlarida gaz molekulalari soni o’zaro teng bo’lsa, bosim o’zgarishi kimyoviy muvozanatga ta’sir ko’rsatmaydi.

4HCl(g)+O2(g)↔2Cl2(g)+2H2O(g) 4NH3+3O2(g)↔N2 +2H2O(g) N2(g)+O2(g) ↔2NO(g)

P ↑ - o’ngga P ↑ - chapga P ↑ -

P ↓ - chapga P ↓ - o’ngga P ↓ -

HAJMNING TA’SIRI

Muvozanatda holatidagi sistemaning hajmi oshirilsa (↑), kimyoviy muvozanat gaz molekulalari soni ko’payadigan (↑) tomonga siljiydi.
Muvozanatda holatidagi sistemaning hajmi kamaytirlsa (↓), kimyoviy muvozanat gaz molekulalari soni kamayadigan tomonga siljiydi.
Agar sistemaning o’ng va chap tomonlarida gaz molekulalari soni o’zaro teng bo’lsa, hajm o’zgarishi kimyoviy muvozanatga ta’sir ko’rsatmaydi.
 
2SO2(g)+O2(g)↔2SO3(g) PCl5(g)↔PCl3(g)+Cl2(g) SO3(g)+NO(g)↔SO2(g)+NO2(g)
V ↑ - chapga V ↑ - o’ngga V ↑ -
V ↓ - o’ngga V ↓ - chapga V ↓ -
KONSENTRATSIYANING TA’SIRI
Muvozanatda holatida turgan sistemadagi biror moddning konsentratsiyasi oshirilsa, kimyoviy muvozanat, shu moddaga nisbatan teskari tomonga siljiydi.