Kimyoda atom-molekular ta’limot

Maksimal boshiga elektronlar soni energiya darajasi formula bo'yicha aniqlanadi N=2 n 2.

Bu erda n - asosiy kvant raqami (energiya darajasi raqami). Jadvalga qarang 2

Yorliq. 2

Qaysi orbitaga qarab, oxirgi elektron joylashganligini ajrating s-, p-, d-elementlar.Asosiy kichik guruhlarning elementlari tegishli s-, p-elementlar. Quyi guruhlarda d-elementlar

PAULLI PRINTSIPI VA ELEKTRON QOBIQCHALARINING SIG‘IMI

Pauli prinsipi - kvant mexanika prinsipi, tabiatning asosiy krnuni; unga koʻra, istalgan kvant sistema (atom, molekula, kristall va boshqalar) da yarim butun spinli bir xil zarralar (mas, elektron, proton va h. k.) dan ikkitasi bir vaqtda aynan bir holatda boʻlishi mumkin emas. 1925-yilda V. Pauli kashf qilgan, Pauli prinsipi dastlab atomdagi elektronlar uchun, soʻngra yarim butun spinli zarralar (molekulalar, atomlar, atom yadrolari, elementar zarralar) uchun ifodalangan. Atom elektronining holati, shu elek-tronning toʻliq energiyasi, orbital va

magnit momenti, elektron spini 4 ta kvant soni bilan aniklanadi. Pauli prinsipiga koʻra, atom yadrosiga yaqin boʻlgan elektron qobiq (K-qobiq) da 2 elektron, undan keyingi qobiq (L-qobiq) da 8 elektron va h.k. boʻladi.

Pauli prinsipi Mendeleyev davriy sistemasilya joylashgan elementlarning atomlarida yopiq elektron krbiklarning mavjudligini toʻgʻri tushuntirib berdi; atom va molekula spektrlarini tushun-tirishda boshlangʻich manba boʻldi.

XUND QOIDASI VA ATOM ORBITALLARINING TO‘LIB BORISH TARTIBI

Ayni pog'onachada to’rgan elektronlar mumkin qadar ko'proq orbitallarni band qilishga intiladi (Gund qoidasi).

Elementlar atomlaridagi energetik pog'onalar soni davriy sistemadagi davrlar raqamiga, elektronlar soni esa tartib raqamiga teng bo'ladi. Masalan:

Natriy atomining elektron tuzilishi (elektron konfigurasiyasi) quyidagicha: 11Na 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1

Atomlar elektron qavatlarining tuzilishi ko'pincha, energetik yacheykalar (katakchalar) shaklida ifodalanadi.