Kimyoda atom-molekular ta’limot

Elektromanfiylik(X=I+E). L.Poling taklifiga ko’ra atomning o’ziga elektron tortish xususiyatiga elektromanfiylik deyiladi. Li ning elektromanfiyligi 1 deb qabul qilingan. Ftorning nisbiy elektromanfiyligi 4,1 ga teng. Bu nisbiy elektromanfiylikni ko’rsatadi. 

ORBITAL VA EFFIKTIV RADIUSLAR

orbital radiusi haqidagi tushuncha shakllandi. Haqiqatdan 
ham, atomning haqiqiy radiusi sifatida uning tashki elektron 

orbitalidagi elektron bulutining maksimal 

nuqtalari bilan 

yadro oraliq masofasini olish mantiqqa to‟g‟ri keladi. Ya„ni  

atom yadrosi bilan tashki elektron orbitalning maksimal 

elektron zichlikka ega bo‟lgan nuqtasi orasidagi masofa 

atomning orbital radiusi hisblanadi. 

Yuqorida aytib o‟tilganidek effektiv radiuslar kabi 

orbital radiuslar bilan elementlarning tartib raqami orasida 

davriylik yaqqol kuzatiladi. 

Har bir davr ichida eng katta orbital radi

us ishqoriy 

metallarda, eng kichik orbital radius nodir gazlarda

kuzatiladi.

4) эlementlarning ion radiusi. Agar kristall modda 

ionlardan (masalan, NaCI, CaF

2

) tuzilgan bo‟lsa, ikki qo‟shni 

ion yadrolariaro masofani ionlar radiuslari yig’indisiga  

teng deb qabul qilish mumkin: d = r

1

+ r
2

. Yadrolararo 

masofa – d kristallning panjara konstantasi nomi bilan 

yuritiladi. Uni tajribada rentgen nuri yordamida aniqlash 

mumkin.

VAN DER VAALS METALLIK VA ION RADIUSLAR

Atomning Van der Vaals radiusi, rw,

boshqa atomga eng yaqin yaqinlashish masofasini ifodalovchi xayoliy qattiq sharning radiusidir. U 1910-yilda fizika boʻyicha Nobel mukofoti sovrindori Yoxannes Diderik van der Vaals sharafiga nomlangan, chunki u atomlar oddiy nuqtalar emasligini birinchi boʻlib tan olgan va Van der Vaals holat tenglamasi orqali ularning oʻlchamlarining jismoniy oqibatlarini koʻrsatgan.

The Van der Waals radius, rw, of an atom is the radius of an imaginary hard sphere representing the distance of closest approach for another atom. It is named after Johannes Diderik van der Waals, winner of the 1910 Nobel Prize in Physics, as he was the first to recognise that atoms were not simply points and to demonstrate the physical consequences of their size through the Van der Waals equation of state.

ION RADIUSLAR