Kimyoda atom-molekular ta’limot

A.de-Shankurtua 1862- yilda kimyoviy elementlarning silindr shaklidagi jadvalini yaratdi.

Yu.L.Meyer (1830—1895) 1864-yilda elementlarning atom massalari ortib borishiga asoslangan jadvalni taklif qilgan.

• 
  J.Nyulends (1837—1898) 1865-yilda elementlar ekvivalentlariga asoslangan oktavalar qonunini taklif etgan.
  

• 
  1869-yilda D.I.Mendeleyev davriy qonunni kashf etdi.
  

Davriy qonun — tabiat qonuni va u tabiatda mavjud bo‘lgan bog‘liqliklarni aks ettiradi. D.I.Mendeleyev tomonidan davriy qonunning kashf etilishida elementlar atom massalari bilan xossalari orasida o‘zaro uzviy bog‘liqlik borligi atroflicha o‘rganib chiqildi. Bir qator elementlarning oksidlari, asoslari, kislotalaridagi valentliklarini o‘zgarishi asosida jadvallar tuzdi. D.I.Mendeleyev olib borgan amaliy va nazariy tadqiqotlari asosida elementlarning atom massasi ortib borishi bilan ularning xossalari ham davriy ravishda o‘zgarib borishini aniqladi.

Yuqoridagi jadvaldan quyidagi qonuniyatlarni kuzatish mumkin:

• 
  Metallik xossasi kamayib boradi.
  

• 
  Metallmaslik xossasi ortib boradi.
  

• 
  Metallik xossasi zaiflashib borib, amfoter elementga va undan kuchsiz metallmaslarga o‘tadi.
  

• 
  Metallmaslik xossasi asta-sekin ortib borib inert gaz bilan yakunlanadi. Kislorodga nisbatan valentligi (yuqori oksidlarda) birdan boshlanib, davriy ravishda ortib boradi.
  

• 
  Vodorod bilan hosil qilgan uchuvchan birikmalarida valentlik kamayib boradi.
  

• 
  Gidroksidlarda ham ishqordan boshlanib asoslik xossasi kamayib boradi, amfoter xossaga ega bo‘lgan gidroksidga va undan kislotali xossaga o‘tib, kislotali xossasi kuchayib boradi.