«kimyo-texnologiya»

Oziqlanish hususiyati. Ildizmevalarda ma’danli moddalar 0,5-0,8% ni tashkil 
qiladi. U boshqa ekinlarga nisbatan oziqa moddalarni ko‘po‘zlashtiradi. Ildizmeva 
hosili 300 ts/ga bo‘lganda 120 kg azot, 45-50 kgfosfor, 140-170 kg kaliy tuproqdan 
chiqib ketadi. O‘rtacha 1 t ildizmevava shunga muvofiq barglar hosil bo‘lishi uchun 
o‘simlik 5-6 kg azot, 1,5-2kg fosfor, 6-7,5 kg kaliy o‘zlashtiradi.  
Ayniqsa,  o‘simlikning  dastlabki  rivojlanish  fazalarida  oziqamoddalar  bilan 
yetarli ta’minlanishi muhim ahamiyatga ega. Bu davrdamoddalarning yetishmasligi 

---

natijasida  qand  lavlagi  mahsuldorligikeskin  pasayadi.  Ildizmevaning  jadal 
rivojlanish davrida fosforli kaliyli oziqlantirishning ahamiyati katta.  
Azot.  Ko‘p  azotli  o‘g‘itlarni  solish  ildizmeva  va  barglarning  jadalo‘sishini 
ta’minlaydi. Ortiqcha azot, ayniqsa ammiak shaklidagisi qandlavlagi rivojlanishini 
sekinlashtirishi mumkin. Azot yetishmasa barglar rangi och-yashil, och-sariq tusga 
kirib eski barglarning nobud bo‘lishi kuchayadi, barglar o‘sishi to‘xtaydi, ildiz tizimi 
o‘sishi to‘xtaydi, ildizmeva hosili kamayadi, o‘simlik erta pishadi.  
Ortiqcha  azotli  oziqlantirish  barglar  rivojlanishini  kuchaytiradi,  pishishi 
kechikadi, qand miqdori kamayib umumiy va eriydiganazot ortadi, kul ko‘payadi, 
ildizmevaning  texnologik  sifati  pasayadi.Dastlabki  rivojlanish  davrida  mo‘‘tadil 
azotli oziqlantirish, barglar massasining asosiy qismi hosil bo‘lishda o‘simlikning 
hammaoziqa 
elementlariga 
talabini 
qondirish, 
pishishga 
yaqinlashganda 
azotlioziqlantirishni kamaytirish maqsadga muvofiqdir.  
Fosfor. O‘simlik fosforni butun o‘suv davrida talab qiladi. Fosfor yetishmasa 
barglar  va  ildizmevalarning  o‘sishi  keskin  kamayadi.  Barglar  to‘q-yashil  tusga 
kiradi, to‘q-qo‘ng‘ir dog‘lar paydo bo‘lib, chetlariquriydi, qo‘ng‘ir o‘yiqchalar hosil 
bo‘ladi. Fosfor bilan optimaloziqlanish barglarning hosil bo‘lishini, ildizmevaning 
o‘sishini,pishishini 
tezlashtirib 
qand 
miqdorini 
oshiradi, 
texnologik 
sifatiniyaxshilaydi.  
Kaliy.  O‘simlikda  uglevod  va  oqsil  almashinuvida  katta  ahamiyatgaega. 
Azotni o‘zlashtirishni yaxshilaydi, barglardan ildizmevaga uglevodlarning borishini 
tezlashtiradi,  fermentlar  faoliyatini  yaxshilaydi,  protoplazmaning  suv  ushlash 
qobiliyatini  oshiradi,  so‘lishdan  saqlaydi.Kaliy  yetishmasa,  o‘simlikning 
qurg‘oqchilikka  chidamliligi  pasayadi,kasalliklarga  chidamsiz  bo‘lib  qoladi, 
barglarda  xlorofill  hosilbo‘lishi,  fotosintez  jarayoni  sustlashadi.  Barglarning  yon 
tomirlaridaoch  dog‘lar  hosil  bo‘ladi,  tomirlarning  o‘zi  yashil  holda  qoladi, 
barglaratrofi sarg‘ayadi va to‘q jigarrang tusga kirib quriydi.  
Mikroelementlardan  marganets  (Mn),  bor  (B),  mis  (Cu)  muhimahamiyatga 
ega.  
Navlar. Astro, Ariana, Gina, Klavdiya, Kresus, Lena, Marna, Moldavskaya  
67, Romeo, Sonya, Stru 1813, Flora, Seriz Sado, Kasandra F1,Jozzepe F1,KWS 
UZB  
7291 bir urug‘li navlari O‘zbekistonda Davlatreyestriga kiritilgan.