Kimyo texnologiya

13. misol.

Karbonlash kolonnasidagi haydalayotgan ammiak miqdori, yutilgan CO₂ miqdori, natriy va ammiakning ishlatilishi koeffitsientini hisoblang.

Dastlabki berilganlar:

Suyuqlik bilan minoraga kelayotgan moddalar miqdori, kg / 1000 kg Na₂CO₃

nomi	kg	%
NaCl (NH4)2CO3 NH4OH H2O Aralashma	1550.1 923 337.4 4230.2 21.6	21.9 13.07 4.78 59.90 0.31
Jami	7062.3	100

Kolonnadan chiqayotgan suyuqlik tarkibi, n nisbat:
Cl^- 96

To‘g‘ri titr 24*

Umumiy titr 96*

Bog‘langan NH₃ 71

CO₂ 37
*Soda ishlab chiqarishda umumiy titr deb suyuqlikdagi ammiakning umumiy miqdoriga, to‘g‘ri titr deb erkin va yarim bog‘langan ammiak miqdoriga aytiladi.
1000 kg sodaga suyuqlik miqdori 5,54 m³, uning zichligi 1108 kg/m³
Yechish:

Yuqorida keltirilgan koeffitsientlardan foydalanib, 1000 kg sodaga kolonnadan chiqayotgan suyuqlikdagi moddalar miqdorini hisoblaymiz:

NH₄Cl 71 ∙ 2,675 ∙ 5,54 = 1050 kg

NaCl (96-71) ∙ 2,923 ∙ 5,54 = 406 kg

NH₄HCO₃ 37-24 = 13 n nisb yoki 13 ∙ 3,953 ∙ 5,54 = 285 kg

(NH₄)₂CO₃ 24-13 = 11 n nisb yoki 11 ∙ 2,402 ∙ 5,54 = 146 kg

Kolonnada quyidagi jarayonlar kechadi:
(NH₄)₂CO₃+ CO₂+ H₂O+2 NaCl = 2 NaHCO₃ +2 NH₄Cl (1)
2 NH₄OH+ CO₂ = (NH₄)₂CO₃+ H₂O (2)
(NH₄)₂CO₃+ CO₂+ H₂O = 2 NH₄HCO₃ (3)
NH₄OH = NH₃+ H₂O (4)
(1) reaksiya asosida hosil bo‘lgan NaHCO₃ miqdori kolonnadan chiqayotgan suyuqlikdagi NH₄Cl miqdoriga ekvivalent bo‘lib
kg ga teng.
Bu yerda 84 va 53,5 – NaHCO₃ va NH₄Cl ning molekulyar massasi (og‘irligi).
Kolonnadan chiqayotgan suyuqlikdagi alohida komponentlarning miqdori, kg.
NaCl 405

NH₄HCO₃ 285

NH₄Cl 1050

(NH₄)₂CO₃ 146

Aralashmalar 21,6

Jami: 1907,6

Kolonnadan oqib chiqayotgan suyuqlikdagi suv miqdori

1108 ∙ 5,54 – 1907,6 = 4222,4 kg

Kolonnadan oqib chiqayotgan suspenziyaning umumiy miqdori,

1108 ∙ 5,54+1650 = 7780 kg ga teng.

Kolonnada karbonlash jarayonida suyuqlik (1) – (3) – reaktsiya asosida boruvchi CO₂ ni yutadi. Yutilgan CO₂ miqdori uning o‘rtasidagi farq asosida hisoblanishi mumkin; ya’ni kolonnadan suyuqlik bilan ketadigan va dastlabki eritma bilan kolonnaga kelayotgan.

CO₂ kelishi, kg (NH₄)₂CO₃ bilan

CO₂ sarfi, kg NH₄HCO₃ bilan