Kimyo texnologiya fanidan laboratoriya ishlari

Kimyo texnologiya fanidan laboratoriya ishlari.
Laboratoriya ishi № 2. Mavzu: Suvning umumiy qattiqligini aniqlash.
Ajratilgan vaqt: 4 soat
Suvning umumiy qattiqligi kompleksonometriya usuli bilan aniqlanadi. Bu usul metall kationlarining kompleksonlar bilan kompleks birikmalar hosil qilish reaktsiyasiga asoslangan bo’lib tez va aniqligi yuqori darajada bo’lishi bilan ajralib turadi. Buning uchun aminopolikarbon kislotasining hosilalari ishlatiladi.
Masalan, etilen diamintetrasirka kislota (EDTS) - komplekson, bu kuchsiz to’rt negizli kislota bo’lib suvda kam eriydi. Shuning uchun uning ikki natriyli tuzi-Komplekson yoki boshqacha qilib aytganda trilon B ishlatiladi. Trilon B ning kimyoviy formulasi quyidagicha C₁₀H₁₄N₂Na₂O₈·2H₂O yoki
NaOOCH₂C СН₂СООН
N -CH₂-CH₂-N
HOOCH₂C CH₂COONa
Komplekson ko’pgina metallar bilan suvda eriydigan mustahkam ichki kom-pleks tuz hosil qiladi. Bunda metall karboksil gruppaning vodorod atomi o’rnini oladi va azot atomi bilan koordinatsion bog’ hosil qiladi
НООСН₂С CH₂COONa
N-CH₂-CH₂-N + MgCl₂
NaOOCH₂C CH₂COOH
OOCH₂C CH₂COONa
N-CH₂-CH₂-N + 2HCl
NaOOCH₂C CH₂COO
Reaktsiya tenglamasidan ko’rinib turibdiki ikkita vodorod atomi Mg ато-мидан сиқиб чиқарилади. Shuning uchun xam trilon B ning ekvivalenti uning mol massasining yarmiga teng, ya’ni (372,25:2=186,12gr).
Bunda azot atomlari ligand hisoblanadi. Indikator sifatida ko’pincha organiq buyoq moddasi - qora erioxrom T qo’llaniladi. Bu birikma ko’k rangli bo’lib, metall ionlari bilan qizil rangli kompleks hosil qiladi.
Tekshirilayotgan eritma (suv) tarkibida Са⁺² ва Mg²⁺ ionlari ushlaydi unga qora erioxrom T qo’shilganda eritma qizil rangga kiradi, bunda Mg va Са erioxrom bilan kompleks hosil qiladi. Titrlash davomida Са²⁺, Mg²⁺ ionlari trilon B bilan bi-rikib ancha mustahkam bo’lgan rangsiz kompleks hosil qiladi, qizil birikma buzi-ladi va indikator erkin holga o’tadi va ko’k rang hosil bo’ladi. Ekvivalent nuq-tasida Са va Mg ionlarining hammasi Trilon B bilan birikadi. Rangning qizildan ko’kka aylanishi titrlashning tugaganligini ko’rsatadi.
Ishning maqsadi: Kompleksonometriya usulida suvning umumiy qattiq-ligini aniqlash.
Kerakli jihozlar va reagentlar: Konussimon 250ml hajmli kolba, 100ml hajmli byuretka 100ml li pipetka, 25ml hajmli tsilindr, 0,05mol g/l kontsentra-tsiyali trilon B eritmasi, bufer eritma indikator ko’k yoki qora xromogen, natriy sulfidi, 1% li gidroksilaminxlorid eritmasi.