Kimyo sanoatining xomashyosi va uni boyitish

Gravitatsion boyitish 

massasi, kattaligi va zichligi turlicha bo'lgan zarrachalaming 

suv yoki gaz oqimida og'irlik kuchi ta'sirida yoki markazdan qochma kuch ta'sirida har xil 

tezliklarda pastga tushishiga asoslangan. Xomashyo suvda erisa yoki buzilsa quruq 

usuldan foydalaniladi. Quruq gravitatsion usulda boyitish havo oqimida cho'ktirish orqali 

yoki separator mashinalarda olib boriladi. Havo separatoriningtuzilishi 3-rasmda 

berilgan. 

U ikki: ichki va tashqi konusdan xomashyoni changitib to'kuvchi qurilma hamda 

havoni aylantiruvchi moslamadan iborat. Maydalangan kukunsimon  ashyo 

aylanuvchi tarelka yordamida ichki konus ichiga sochilib turadi. Mayda  zarrachalar 

havo oqimi bilan yuqoriga ko'tariladi va tashqi konusga tushib, uning ostki qismidan 

chiqadi, yirikroq zarrachalari esa ichki konusning ostiga cho'kib maxsus quvur orqali 

chiqadi.  Ho'l  usuldaboyitish,  asosan,  suv  oqimida  tindirgich  sistemalari, shag'al 

---

yuvgichlar,  gidravlik  saralagich, konsentratsion  stol, cho'ktiruvchi  mashinalar  va 

gidrosiklonlar  yordamida  olib  boriladi. Cho'ktiruvchi  mashinalarda  boyitish  eski 

usullardan  biri  bo'lib,  temir  rudalari, toshko'mir, qalay, volframli  va  boshqa 

rudalarni, oltin, kumush,  platina,  olmos  saqlovchi qumlarni  boyitishda  keng 

qo'llaniladi.  Ho'l  usulda  boyituvchi  cho'ktirish  mashinasining,  sxemasi 4-rasmda 

berilgan. 

 

4-rasm. 

  Maydalangan  material  aralashtirgichi  bo'lgan  bakda  suv  bilan  aralashtirilib 

pulpa  (qattiq,  materialning,  suyuqlikdagi  konsentrlangan  aralashmasiga  pulpa 

deyiladi) hosil  qilinadi. Pulpa vertikal to's iqlar  bilan  to's ilib  uch  cho'ktirish     

bo'lmasiga     ajratilgan tindirgich ostidan oqiziladi. Eng katta va og'ir zarrachalar 

tez  cho'kkanligi uchun  birinchi bo'lmaga cho'kadi, o'rtachasi  ikkinchi va yengil 

zarrachalar uchinchi  bo'lmachaga cho'kadi. Nihoyat, eng  yengil va mayda 

zarrachalar suv bilan  tindirgichdan chiqib ketadi. Bo'lmalar  sonini ko'paytirish 

bilan xohlagancha fraksiyalarga ajratib olish mumkin.