Kimyo masala yechish. 1- qism

Ishlatilishi: NaOH- natriy gidroksid oq tusli,suvda yahshi eriydigan,hatto havodagi suvlarni ham tortib olib suyuqlanadigan gidroskopik modda. Ca(OH)2-so’ndirilgan ohak qurilish sanoatida ko’p ishlatiladi.Uning suvdagi bir jinsli eritmasi “ohakli suv”, loyqalangan holda esa “ ohak suti” deyiladi.
1.Quyidagi foydalanib reaksiya tenglamalarini yozing.

	K	Ca	Ba	Na2O	K2O	BaO	CaO
H2O

2.Quyidagi jadvalni to’ldiring .

	NaOH	KOH	Ca(OH)2	Ba(OH)2
NiSO4
FeCl3

3. Quyidagi asoslarni parchalanishini yozing.
a)Ni(OH)2 →
b) Mg(OH)2 →
c) Al(OH)3 →
d) Be(OH)2 →
3. Quyidagi jadvaldan foydalaning va neytrallanish reaksiya tenglamalarini yozing.

	NaOH	KOH	Ca(OH)2	Ba(OH)2
HCl
H2SO4
CO2
P2O5

4. Amfoter asoslarga kislota va ishqorlarni ta’siri,jadvalni to’ldiring.

	Be(OH)2	Zn(OH)2	Al(OH)3	Cr(OH)3
NaOH
KOH
Ba(OH)2
Ca(OH)2
HCl

5.Ishqorlar bilan tuzlar tasirlashib yangi asos va yangi tuz hosil bo’lishi.(sharoitga qarab o’rta yoki asosli tuz hosil qiladi).Jadvalni to’ldiring.

	NaOH	KOH	Ca(OH)2	Ba(OH)2
NiCl2
CuCl2

TEST
1. Qanday moddalar asoslar deyiladi?
A) metall atomlari va kislota qoldiqlaridan tashkil topgan moddalar;
B) bitta yoki bir nechta gidroksoguruhlar bilan birikkan metall atomlaridan tashkil topgan moddalar;
C) biri kislorod bo’lgan ikki elementdan tashkil topgan moddalar;
D) kislota va tuzlarning ta’sirida o’z rangini o’zgartiradigan moddalar;
E) qizdirilganda tuz va suv hosil qiluvchi murakkab moddalar.
2. Neytrallanish reaksiyalarining ta’rifi qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?
A) kislota bilan asos ta’sirlashishi natijasida tuz va suv hosil bo’ladigan reaksiyalar;
B) kislota bilan metall orasida boradigan, natijada tuz va vodorod hosil bo’ladigan reaksiyalar;
C) modda suv bilan o’zaro reaksiyaga kirishib, suvda eriydigan asos hosil qiladigan asosli oksid bilan suv orasida boradigan reaksiyalar;
3. Keltirilgan fikrlardan qaysi birlari to’g’ri?
1. Suvda erimaydigan asoslar, odatda beqaror bo’ladi, qizdirilganda metall va suvga aylanadi.
2. Ishqorlar erimaydigan asoslardan farq qilib, o’rtacha qizdirilganda, odatda parchalanmaydi.
3. Suvda erimaydigan asoslar tegishli metallarga bevosita suv ta’sir ettirish yo’li bilan olinadi.
4. Ishqorlarning ko’pchiligi organik moddalarni yemiradi, eritmalari indikatorlarga ta’sir etadi.
5. Indikator rangining o’zgarishiga qarab, kislota bilan ishqor orasida reaksiya borayotganligi haqida fikr yuritish mumkin.
6. Ishqorlar aktiv metallarga bevosita suv ta’sir ettirib, suvda erimaydigan asoslar esa tegishli metall tuziga ishqor ta’sir ettirib olinadi.
7. suvda eriydigan asoslar tarkibiga odatdagi sharoitda suv bilan reaksiyaga kirishmaydigan metallar kiradi.
A) 3,4,6,7; B) 1,2,3,5; C) 2,3,4,6; D) 2,4,5,6; E) 4,5,6,7.
4. Kislota va ishqor eritmalarida eriydigan d – elementlar birikmalarini ko’rsating.
1) Zn(OH)2, 2) Al(OH)3, 3) Cu(OH)2,4) Cr(OH)3, 5) Mn(OH)2.
A) 1,2 B) 1,3 C) 1,4 D) 3,4 E) 4,5
5. Qaysi moddalar natriy ishqori bilan reaksiyaga kirishadi?
1. Si; 2. Cu; 3. SiO2; 4. FeO.
A) 1,2 B) 2,3 C) 1,4 D) 2,4 E) 1,3.
6. Qaysi qatordagi hamma gidroksidlar ishqor bilan reaksiyaga kirishadi?
A) Fe(OH)2, Zn(OH)2, Al(OH)3;
B) Mg(OH)2, Cr(OH)3, Al(OH)3;
C) Zn(OH)2, Al(OH)3, Cr(OH)3;
D) Fe(OH)3, Fe(OH)2, Al(OH)3;
E) Fe(OH)2, Cr(OH)3, Zn(OH)2.
7. Quyidagi gazlarning qaysilari ishqor bilan reaksiyaga kirishadi?
1. N2O; 2. NO2; 3. NO; 4. C2H6; 5. CO2;
A) 1,2 B) 2,3 C) 2,5 D) 1,3 E) 3,5
8. Qaysi guruhdagi hamma moddalar KOH eritmasi bilan o’zaro reaksiyaga kirishadi?
A) magniy xlorid, soda, oltingugurt (VI) oksidi, rux sulfat, mis (II) xlorid;
B) sulfat kislota, fosfor (V) oksid, kremniy (IV) oksid, kaliy nitrat, kaliy sulfat;
C) vodorod xlorid, temir (III) sulfat, oltingugurt (VI) oksid, alyuminiy gidroksid, kaliygidrosulfid;
D) kaliy xlorid, temir (III) sulfat, oltingugurt (VI) oksid, alyuminiy gidroksid,
kaliy gidrosulfid;
E) sulfat kislota, uglerod (IV) oksid, bariy gidroksid, fosfor (V) oksid,
mis gidrokarbonat.
9. Quyidagi gidroksidlardan qaysilari amfoter xossaga ega?
1) NH4OH; 2) KOH; 3) Be(OH)2; 4) Ca(OH)2; 5) Zn(OH)2; 6) Fe(OH)2;
7) Cr(OH)3; 8) Sn(OH)2
A) 1.3.5.7; B) 2.4.6.8; C) 2.3.5.7; D) 1.2.4.6; E) 3.5.7.8.
10. Qaysi gidroksidlar amfoter xossaga ega?
A) Zn(OH)2, Cr(OH)3; B) Al(OH)3, Cr(OH)2:
C) Cr(OH)2 , Ca(OH)2; D) KOH, NaOH; E) Ca(OH)2, Mn(OH)2;
12. Qaysi moddalar ishqor eritmasida eriydi?
1. Cr; 2. Zn; 3. Ba; 4. Al; 5. C; 6. Si;
A) 2,4,6; B) 1,3,5; C) 2,3,5;
D) 3,5,6; E) 4,5,6.
13. Gidroksidlarning qaysi biri amfoter xossaga ega?
A) Ca(OH)2; B) Fe(OH)3; C) Fe(OH)2; D) Mg(OH)2; E) LiOH.
14. Alyuminiy gidroksid qaysi moddalar bilan reaksiyaga kirishadi?
1. Na2CO3; 2. KOH; 3. Cu(OH)2; 4. HNO3; 5. H2O;
A) 2,4 B) 1,5 C) 3,4 D) 2,5
15. Quyidagi metall gidroksidlarning qaysilari kislotalar bilan ta’sirlashib, ishqorlar bilan ta’sirlashmaydi?
1) kalsiy; 2) magniy; 3) rux; 4) kaliy; 5) alyuminiy;
A) 1,2,3 B) 1,2,4 C) 1,2,5 D) 2,3,5 E) 1,4,5
16. Quyidagi moddalarning qaysi birlari bilan kalsiy gidroksid reaksiyaga kirisha oladi? 1) kaliy gidroksid; 2) karbonat angidrid; 3) xlorid kislota; 4) kislorod;
5) bariy gidroksid; A) 1,5 B) 3,4 C) 2,3 D) 1,3 E) 2,4
17. Temir (III) gidroksid quyidagi moddalardan qaysilari bilan reaksiyaga kirisha oladi?1) kaliy xlorid; 2) xlorid kislota;3) ammoniy rodanid; 4) nitrat kislota;
5) suv; A) 1,2,3; B) 1,2,4; C) 1,2,5; D) 2,3,5; E) 2,3,4.
18. Quyidagi metallarning gidroksidini ularning asosli xossalari kamayib borish tartibida joylashtiring.1) seziy; 2) kaliy; 3) temir (III);4) kalsiy; 5) temir (II);
A) 1,2,4,5,3; B) 3,5,4,1,2; C) 1,2,3,4,5; D) 2,4,1,5,3; E) 3,5,2,1,4.
19. Gidroksidlarning asoslik xossasi ortib borish tartibini ko’rsating.
1) bariy gidroksid; 2) berilliy gidroksid;3) stronsiy gidroksid; 4) kalsiy gidroksid;
5) magniy gidroksid;
A) 1,2,5,4,3; B) 1,2,4,5,3; C) 2,1,4,5,3;D) 2,5,4,3,1; E) 3,4,5,1,2.
20. Quyidagi gidroksidlarning qaysilari amfoter xossaga ega?
1. bariy gidroksid; 2. berilliy gidroksid;3. rux gidroksid; 4. xrom (III) gidroksid;
5. alyuminiy gidroksid; 6. magniy gidroksid;
A) 1,2,3,4; B) 2,3,4,5; C) 3,4,5,6; D) 1,3,5,6; E) 2,4,5,6.
21. Magniy va alyuminiy gidroksidlar aralashmasini qanday ajratish mumkin?
A) kislotada eritish; B) suvda eritish;
C) suvli eritmada eritish;
D) ishqor eritmasida eritish;
E) organik erituvchilarda eritish.
22. Quyidagi moddalardan qaysi birida asoslik xossasi eng kuchli?
A) kalsiy gidroksid; B) magniy gidroksid; C) bariy gidroksid; D) skandiy gidroksid;E) hammasi teng kuchli.
23. Quyidagi asoslarining qaysi biri eng kuchli?
A) litiy gidroksid; B) natriy gidroksid;C) kaliy gidroksid; D) rubidiy gidroksid;E) seziy gidroksid.
24. Alyuminiy xlorid va temir (II) xlorid eritmalarining aralashmasiga mo’l miqdorda ishqor eritmasi qo’shilganda cho’kma hosil bo’lgan. Cho’kma tarkibini aniqlang.
A) natriy metaalyuminat;B) alyuminiy gidroksid; C) temir (II) gidroksid; D) temir (III) gidroksid;E) temir (III) oksid.
25. Kaliy gidroksidning konsentrlangan eritmasi qaysi juftlikdagi moddalar bilan reaksiyaga kirishadi?
A) nitrat kislota, osh tuzi;B) mis, mis (II) gidroksid; C) kumush, kumush (I) oksid;
D) kremniy, kalsiy xlorid. E) alyuminiy, alyuminiy gidroksid.
26. s – elementlarga mansub bo’lgan qaysi metall amfoter gidroksid hosil qiladi? A) Be B) Zn C) Al D) Cr E) Mg
27. Quyidagi gidroksidlardan qaysilarini ularning tegishli oksidlariga suv ta’sir ettirib olish mumkin?
1) rux gidroksid; 2) alyuminiy gidroksid; 3) xrom (III) gidroksid; 4) berilliy gidroksid; 5) kalsiy gidroksid; 6) bariy gidroksid; 7) qo’rg’oshin (II) gidroksid; 8) rubidiy gidroksid;
A) 1,2,3 B) 4,5,6 C) 5,6,8 D) 1,2,3,7 E) faqat 8

28. Quyidagi moddalarning qaysilari kalsiy gidroksid bilan reaksiyaga kirishmaydi?

1) uglerod (IV) oksid; 2) xlorid kislota;3)xrom (III) oksid; 4) bariy gidroksid;
5) ortofosfat kislota; 6) xrom (VI) oksid;
A) 1,2,5 B) 3,4,6 C) 2,5 D) 1,2,3,5,6 E) faqat 4
29. Quyidagi berilganlarning qaysi biri ham kislota, ham asoslarning umumiy xossasidir?
1) suvdagi eritmasi elektr tokini o’tkazadi; 2) Al bilan reaksiyasida H2 hosil qiladi;
3) lakmus qog’ozini qizil rangga bo’yaydi;
A) 1,2 B) 2,3 C) 1,2,3 D) 1,3 E) 1
30. Qaysi qatorda berilgan moddalar konsentrlangan natriy gidroksid eritmasi bilan reaksiyaga kirishadi?
A) CO2, HCl, Mg; B) SiO2, HNO3, Fe(OH)3;
C) Al2O3, CH3COOH, Ba(OH)2;
D) SO2, H2SO4, Fe(OH)2.
31. Qaysi qatordagi barcha moddalar ishqor eritmasi bilan reaksiyaga kirishadi?
A) BaCl2, BaO, Ba(OH)2, HCl;
B) BeO, BeCl2, Be, HClO;
C) H2SO4, Al(OH)3, HCl, FeO;
D) NaCl, NaClO, HCl, HClO.
33. Qaysi reaksiya natijasida asos hosil bo’ladi?
1. Na[Al(OH)4] + HCl → 2. CaO + CO2 + H2O →
3. Be + NaOH → 4. Cr2S3 + H2O →
5. SO2 + NaOH → 6. NH3 + HNO3 →
A) 1,4 B) 1,5 C) 2,6 D) 2,5 E) 3,6
34. Quyidagi reaksiyalarning hammasidagi birgina tushirib qoldirilgan moddani aniqlang.
a)… + CO2 → K2CO3 + H2O; m b)HCl + … → KCl + H2O c)Al(OH)3 + … → K[Al(OH)4] d)… + FeCl3 → Fe(OH)3 + KCl
A) K2O B) K C) K2CO3 D) KCl E) KOH

KISLOTALAR