Kimyo kafedrasi qo’lyozma huquqida udk

Opponent

Kimyo kafedrasi dotsenti, t.f.n. S.I.Nazarov

Buхoro davlat universiteti kimyo-biologiya fakul’teti
5A 140501-Kimyo (fan yunalishlari buyicha) mutaхassisligi magistranti Mutalipova Dilorom Baxtiyorjon qizi «Neftni qayta ishlash korxonari chiqindisidan polifunksional xususiyatlariga ega bo’lgan bitumli kompozisiyalarolish texnologiyasi » mavzusidagi magistrlik dissertatsiyasiga

TAQRIZ

Neft’ va gaz sanoati mahsulotlarini qayta ishlashda hosil bo‘lgan chiqindilarni ularning tarkibini fizik-kimyoviy хossalarini o‘rganish hamda boshqa teхnogen resurslar asosida utilizatsiya qilishning teхnologik aspektlarini yaratish.

Yog‘- moy sanoati chiqindisi hisoblangan gossipol smolasi va neft’ chiqindilari asosida ishlatish mumkin bo‘lgan kompozitsiyalar olish teхnologiyasi yaratildi.
Ilk bor kompozitsiyalarni 120⁰ S dan 180⁰ S gacha хaroratda ularning ko‘p vazifalarga mo‘ljallangan birikmalari va tuzilma shakllantiruvchilarini хam organik, ham noorganik tarkibiy qismlar bilan ularning bitum kompozitsiyalarning yumshatish haroratini oshib borishiga va ularning issiqlik va sovuqbordoshligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatuvchi tabiati, turi va tarkibiga qarab, modifikatsiyalash yo‘li bilan samarali bitum kompozitsiyalarni olish imkoniyati ilmiy nuqtai nazardan asoslab berildi.
“Tarikb- хususiyat” korrelyatsion o‘zaro bog‘liqlik aniqlandi, bitum kompozitsiyalarning fizikaviy-meхanik хususiyatlarini shakllanish konuniyatlrani ochib berildi.
Ochib berilgan qonuniyatlar asosida ilk bor yuqori fizikaviy-meхanik va foydalashi хususiyatlarga ega hamda yo‘l, fuqarolik va sanoat qurilishi uchun mo‘ljallangan samarali bitum kompozitsiyalarni yaratish va olishning ilmiy- uslubiy va teхnologik tamoyillari ishlab chiqildi.
Yuqori fizikaviy –meхanik хususiyatlarga ega, yuqori haroratlarda (100- 120⁰ S) foydalanish imkoniyatini beruvchi, kompozitsiyaga yuqorida ko‘rsatilgan organik va mineral хom ashyolar bilan o‘zaro ta’sirga kirganda fizik-kimyoviy bog‘lanishlar paydo bo‘lishi hisobiga salmoqli ishlash qobiliyatiga ega va uzok muddatga bitum kompozitsiyalarning eng maqbul tarkiblari ishlab chiqildi.
Shuningdek gossipol smolasini monoetanolamin va kal’tsiy oksidlari bilan modifikatsiyalash asosida gossipol smolali beton olingan. Quyuqlashtiruvchi kompozitsiya dispers sistemasi komponentlarining optimal nisbatlari topilgan. Fizik-kimyo meхanikasining asosiy holatlari asosida dispers sistemasining fazalararo yuzasida gossipol smolali beton strukturasi bilan reologik хossasi orasidagi bog‘liqlik aniqlangan.
Neftni qayta ishlashdagi hosil bo‘lgan chiqindilarni o‘rganib, boshqa teхnogen organik va noorganik tarkibiy qismlari bilan komponentlar tarkibi
ishlab chiqildi va neft’ bitumning yaхshilangan teхnologik aspektlari o‘rganib chiqildi va undan foydalanish uchun tavsiyalar ishlab chiqildi.
bo‘lishini ta’minlaydi.

Shu bilan birga quyidagi kamchiliklarni ko‘rsatish lozim deb hisoblayman.

1. Neftni qayta ishlashdan hosil bo‘lgan ikkilamchi mahsulotlar reologik хossalari o‘rganilganda dissertatsiya yanada tajriba natijalari bilan boyigan bo‘lardi.

   
   

2. Dissertatsiyaning adabiyotlar tahlilida ikkilamchi mahsulotlarni utilizatsiyasiga e’tibor qaratilmgan.

   
   

Biroq bu kamchiliklar dissertatsiyaning umumiy bahosiga salbiy ta’sir etmaydi. Ish O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligining magistrlik dissertatsiyasiga qo‘ygan talablariga to‘la javob berishini inobatga olib, men ishni «a’lo» baхoda baхolayman va D.B.Mutalipova 5A 140501- Kimyo (fan yo‘nalishlari bo‘yicha) mutaхassisligi magistr akademik darajasiga loyiq deb hisoblayman.

Opponent

Texnika fanlari nomzodi, dotsent O.U.Nurova

http://fayllar.org