Kimyo bakalavr) 2021-2022 o’quv yili I semester uchun II kurs (III semestr) namangan – 2021

3. NH₄⁺ ionining K⁺ va Na+ ionlari reaktivlari ta’siriga munosabati. Biz NH₄⁺ ionining eng muhim sifat reaktsiyalarini o’rganib oldik, endi uning K⁺ va Na+ ionlarini to’ishda ishlatiladigan reaktivlar ta’siriga qanday munosabatda bo’lishini ko’rib chiqaylik. Bu I gru’’a kationlarini sistematik analiz qilish yo’lini tushunib olish uchun juda zarurdir :

a) NaHC₄H₄O₆, Na₃[Co(NO₂)₆] va Na₂’bCu(NO₂)₆ lar NH₄⁺ ionlari bilan ko’rinishda K⁺ ionlari hosil qiladigan cho’kmadan farq qilmaydigan cho’kma hosil qiladi. Bunga o’zingiz tajriba qilib ko’rib ishonch hosil qiling. Demak, NH₄⁺ ning bo’lishi K⁺ ni to’ishga xalal beradi.

b) KH₂SbO₄ ammoniy tuzlari eritmasi bilan reaktsiyaga kirishib, ularning eritmalari kislotali bo’lgani uchun (gidrolizlanishi tufayli) oq amorf cho’kma HSbO₃ ni hosil qilishi mumkin. Uning hosil bo’lish tenglamasi quyidagicha:

NH₄⁺ + H₂O  NH₄OH + H⁺

KH₂SbO₄ + H⁺  H₃SbO₄ + K⁺

H₃SbO₄  HSbO₃ + H₂O

Demak, NH₄⁺ ning bo’lishi bu reaktsiya bilan Na+ ni to’ishga ham xalal beradi.

Lekin, rux uranil atsetat bilan qilinadigan reaktsiyani yoki (CH₃COO)₂UO₂ bilan qilinadigan mikrokristallosko’ik reaktsiyadan foydalanib, NH₄⁺ ishtirokida ham Na⁺ ionini to’ish mumkin.