Kimyo bakalavr) 2021-2022 o’quv yili I semester uchun II kurs (III semestr) namangan – 2021

PO ionlarning reaktsiyalari

Fosfat-ion PO o’rtacha kuchga ega bo’lgan ortofosfat kislota H₃PO₄ ning anionidir. U uch asosli kislota bo’lib, uch qator tuz beradi. Fosfatlar: Na₃PO₄,Ca₃(PO₄)₂, AlPO₄ va boshqalar: gidrofosfatlar: Na₂HPO₄, CaHPO₄ va boshqalar; digidrofosfatlar: NaH₂PO₄, Ca(H₂PO₄)₂ va boshqalar.

Fosfat kislotaning tuzlaridan faqat ishqoriy metallar va ammoniy tuzlari hamda ishqoriy -er metallarning digidrofosfatlari, masalan, Ca(H₂PO₄)₂ suvda eriydi. Boshqa tuzlari suvda erimaydi. Lekin mineral kislotalarda, ko’’chiligi esa sirka kislotada ham eriydi. FePO₄ va AlPO₄ sirka kislotada erimaydi. Vismut tuzi BiPO₄ suyultirilgan (0.5 n.) HNO₃ da qiyin eriydi. Ishqoriy metal fosfatlarining eritmalari kuchli ishqoriy muhit hosil qiladi. 0,1 M Na₃PO₄ eritmasi uchun pH≈12; Na₂HPO₄ ning shu kotsentratsiyadagi eritmasi uchun pH≈9,98; NaH₂PO₄ ning ham xuddi shu kotsentratsiyadagi eritmasi uchun esa pH≈4,6 ekanligi hisoblangan. PO rangsiz iondir.

Reaktsiyalarni o’rganish uchun Na₂HPO₄ eritmasini oling.

Bariy xlorid BaCl₂ Na₂HPO₄ eritmasi bilan H₂SO₄ dan boshqa kislotalarda eriydigan oq cho’kma Ba₃(PO₄)₂ ni hosil qiladi:

3Ba + 2HPO +2OH Ba₃(PO₄)₂ +2H₂O

Agar reaktsiya ishqorlar yoki NH₄OH ishtirokida olib borilsa, HPO ioni PO ioniga aylanadi va Ba₃(PO₄)₂ cho’kmaga tushadi:

Ba +HPO BaHPO₄

BaHPO₄ kislotalarga qanday munosabatda bo’lsa, hosil qilingan cho’kma ham shunday munosabatda bo’ladi.

Ikkinchi (Cl^-, Br^-, J^-) vа uchinchi (NO₃^-, NO₂^-_, CH₃COO^-) guruh аniоnlаrining аnаlitik rеаktsiyalаri

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________