Кимёвий технология асосий жараён ва курилмалари

1-2 jadval
Ba’zi moddalarning solishtirma issiqlik sig`imi

T/r	Moddalar nomi	Solishtirma issiqlik sig`imi, kJ/(kg·K)
1. 2. 3. 4. 5.	Suyuqliklar Gazlar Qattiq moddalar Hayvon mahsulotlarining quruq moddalari O`simlik mahsulotlarining quruq moddalari	0,80 ... 4,19 0,50 ... 2,2 0,13 ... 1,8 1,38 ... 1,68 0,71 ... 1,36

Turli jinsli sistemalarning solishtirma issiqlik sig`imi odatda additivlik (to`g`ri proporstionallik) qoidasiga bo`ysinadi va ushbu formuladan aniqlanadi:

(35)

bu erda c₁, c₂, c₃, ... - komponentlarning solishtirma issiqlik sig`imlari; m₁, m₂, m₃, ... - aralashmadagi komponentlarning massaviy ulushlar.

Tomat mahsulotlarining solishtirma issiqlik sig`imi ushbu formulada hisoblanadi:

(36)

O`simlik xom-ashyolariniki esa

(37)

bu erda c_aqm­ - absolyut quruq moddaning solishtirma issiqlik sig`imi; W - namlik, %.

Saxarozaning solishtirma issiqlik sig`imi

(38)

bu erda x - quruq moddalar kontsentratsiyasi; Db - mahsulot sifati, %.

hamirniki:

(39)
bug`doyniki:


(40)

Paxta chigiti murakkab, ko`p komponentli sistema bo`lgani uchun to`g`ridan-to`g`ri uning solishtirma issiqlik sig`imini aniqlash qiyin. Chigit kabi geterogen materiallar uchun effektiv solishtirma issiqlik sig`imini topish maqsadga muvofiqdir. Buning uchun har bir komponentning, ya’ni mag`iz, chigit qobig`i va paxta tolalarining solishtirma issiqlik sig`imlarini bilish kerak [5].

Paxta tolasining solishtirma issiqlik sig`imini quyidagi formula orqali topiladi [5,13]:


(41)
bu erda c_s - suvning solishtirma issiqlik sig`imi.

Paxta chigitining mag`izi va qobig`ining solishtirma issiqlik sig`imlari prof. Nurmuhamedov H.S. tomonidan taklif etilgan empirik formulalar yordamida hisoblanadi [5,6,13]:

mag`iz uchun
(42)

qobig` uchun

(43)

kunjara uchun

(44)

bu erda W - material namligi, %; T - absolyut temperatura, K.

Paxta chigitining effektiv solishtirma issiqlik sig`imi ushbu formulada hisoblanadi [5,6,13]:

(45)

bu erda m₁, m₂, m₃, ... - paxta tolasi, chigit mag`izi va qobig`ining massaviy ulushlari.

(45) formula yordamida hisoblab chiqilgan paxta chigitining effektiv solishtirma sig`imlari 1-3 jadvalda keltirilgan [13].