Кимёвий технология асосий жараён ва курилмалари

Sirtiy taranglik  - o`zgarmas temperaturada fazalarni ajratuvchi yuzani bir birlikka ko`paytirish uchun son jihatdan barobar sarflanadigan ishga teng qiymatdir.
Agarda, bir tomchi suyuqlik tashqi kuchlardan holi bo`lsa, u sirtiy taranglik kuchi ta’sirida shar shaklini oladi.
Sirtiy taranglik temperaturaga bog`lik bo`ladi va temperatura ortishi bilan uning son qiymatlari kamayadi.
Ba’zi suyuqliklar uchun sirtiy taranglikning son qiymatlari 1-1 jadvalda va ilovadagi 4 - jadvalda keltirilgan [5,6].
1-1 jadval

Suyuqliklarning sirtiy tarangligi

Suyuqlik	Temperatura, ^oC	Sirtiy taranglik,  ·10^3, N/m
Suv Olivka yog`i Etil spirti Metil spirti Sirka kislota	0 20 20 20 20 20	75,6 72,8 32,0 24,1 22,6 27,8

Issiqlik sig`im c - moddaga qandaydir jarayonda berilayotgan issiqlik miqdorining tegishli temperatura o`zgarishi nisbatiga aytiladi.
Amaliyotda massaviy, hajmiy va mol solishtirma issiqlik sig`imlari ishlatiladi. Solishtirma issiqlik sig`imi qaysi jarayonda (izobar, izoxor, izotermik, adiabatik, politropik) modda va atrof muhit orasida energiya almashinishiga bog`liqdir. Hisoblashlarda juda ko`p izobar c_p va izoxor c_v issiqlik sig`imlar qo`llaniladi.
O`zaro bu ikki solishtirma issiqlik sig`imliklar Mayer formulasi bilan bog`liqdir [24,61]:
(33)

bu erda R - universal gaz konstantasi, J/(mol·K) yoki J/(kg·K).

Izobar issiqlik sig`imning izoxor issiqlik sig`im nisbatiga adiabata ko`rsatkichi deyiladi:

(34)