Кимёвий жараёнлар энергетикаси

U=Q-A yoki Q=U+A

Ta’rif: Sistemaga berilgan issiqlik miqdori uning energiyasining o’zgarishi () va sistemaning tashqi kuchlar ustidan bajargan ishi (A) ga sarf bo’ladi.

Kimyoviy birikmalarning hosil bo’lish issiqligi

Oddiy moddalardan bir mol birikma hosil bo’lganda ajralib chiqadigan yoki yutiladigan issiqlik miqdori shu birikmaning hosil bo’lish issiqligi deyiladi. Masalan, o’zgarmas bosimda bir mol suv bug’ining vodorod bilan kisloroddan hosil bo’lish issiqligi N²₂₉₈=-241,8kJ*mol-1. Oddiy modda (O₂, N₂, Cl₂, N₂ va hakazolarning) hosil bo’lish issiqligi nolga teng deb qabul qilingan.

1 mol modda to’liq yonganda ajaralib chiqadigan issiqlik miqdori uning yonish issiqligi deb ataladi. Ya’ni bunda modda tarkibidagi S SO₂ ga, N₂ suvga, S sulfit angidridga, N₂ esa erkin holatga o’tishi kuzda tutilgan. Termokimyoga oid ikkita qonun kashf qilingan bo’lib, bmrm Lavuaze-Laplas qonuni va ikkinchisi Gess qonunidir.

1840 yilda G.I. Gess tajriba asosida termokimyoningasosiy qonunini ta’rifladi: Reaktsiyaning issiqlik effekti jarayonining qanday usulda olib borilishiga bog’liq emas. Balki faqat reaktsiyada ishtirok etayotgan moddalarning dastlabki va oxirgi holatiga bog’liq. Bu qonun reaktsiya issiqliklari yig’indisi qonuni deb ataladi. Gess qonuni faqat o’zgarmas bosim va o’zgarmas hajmdagina o’z kuchini saqlab qoladi. Gess qonuni kimyoviy reaktsiyani ba’zan tajribada qilib ko’rmasdan ham bu reaktsiyaning issiqlik effektini hisoblab chiqarishga imkon beradi. Kimyoviy reaktsiyani issiqlik effektini topish uchun reaktsiya mahsulotlarining hosil bo’lish issiqliklari yig’indisidagi reaktsiya uchun olingan dastlabki moddalarning hosil bo’lish issiqliklari yig’indisidagi reaktsiya uchun olinadigan dastlabki moddalarning hosil bo’lish issiqliklari yig’indisini ayirib tashlash kerak.