Кимё фанидан семинар иши Мавзу: углеводлар

Spirtli ashıw: C6H12O6 2CO2+2C2H5OH Sút kislotalı ashıw: C6H12O6 2CH3- CH(OH)- COOH May kislotalı ashıw: C6H12O6 C3H7COOH+2H2+2CO2 Limon kislotalı ashıw: COOH C6H12O6+3,,O”HOOC- CH2- C –CH2COOH+H2O COOH

Glyukozanıń ashıwı

Disaxaridler

• Disaxaridler – bul quramalı saxaridler bolıp, gidroliz nátiyjesinde onıń molekulası eki monosaxarid molekulasına ajraladı. Disaxaridler tόmendegi formula menen anıqlanadı:

С12Н22О11

Olarģa mısallar:

-saxaroza (glyukoza + fruktoza);

-laktoza(glyukoza + galaktoza);

-maltoza (glyukoza+ glyukoza).

Fizikalıq qásiyeti

• Saxaroza –aq kristall zat, glyukozadan mazalıraq, suwda jaqsı eriydi.

Ádettegi qumsheker.

• Laktoza sut

quramında boladı

Polisaxaridler

Quramalı efirler qatarına kiriwshi polisaxaridler (yaki poliozalar) dep ápiwayı uglevodorodlardı payda etip gidrolizleniw qábiyletine iye bolģan uglevodlarģa aytıladı hámde olarda uglerod atomları sanı kislorod atomları sanına teń emes. Bunda olardıń ulıwma formulasın tόmendegi kόrinisde jazıw múmkin:
СmН2nОn
Mısalı:
- (С6Н10О5)n - cellyuloza, kraxmal, glikogen.

Polisaxaridlerdiń όsimlikler dúnyasındaģı ornı

KRAXMAL
Mákke-júweride–60%
gúrishde–80%
kartoshkada–20%
CELLYULOZA
paxtada–98%
Nasha όsimligi–80%
aģashta–50%
Uglevodlardıń
qollanılıwı

Bekkemlew:

JUMBAQ:

Suwıqtan kelseń tońıp,

Ishkiń keler ıssı shay,

Mazalı ? ……. menen.

SORAWLAR:

• Uglevodlar degenimiz ne?
• Uglevodlar klassifikaciyası
• Uglevodlardıń áhmiyeti qanday
• Qollanılıw tarawların aytıp beriń
• Fizikalıq hám ximiyalıq qásiyetleri qanday

Dıqqatlarıńız ushın raxmet