№
|
Символ
|
Кашф этилган йили,ким томонидан
|
Маъноси
|
1
|
H
|
1776.инг.Г.Кавендиш
|
Сув туғдирувчи
|
2
|
He
|
1868.инг.Н.Локер ва фр.Ж .Жансен
|
Қуёш
|
3
|
Li
|
1817.швед.А.Арфведсон
|
Тош
|
4
|
Be
|
1798.фр.Н.Л.Воклен
|
“Берилл” минерали номидан олинган
|
5
|
B
|
1808.Ж.Л.Гей-Люксак.Л.Ж..Тенер ва Г.Деви
|
“Бура”сўзидан олинган
|
6
|
C
|
Қадимдан маълум
|
Кўмир хосил қилувчи
|
7
|
N
|
1772.шот.Д.Резорфорд
|
(Хаётсиз).Селитра туғдирувчи
|
8
|
O
|
1771.К.Шееле
|
Кислота туғдирувчи
|
9
|
F
|
1771.швед К.Шееле
|
Емирувчи
|
10
|
Ne
|
1898. ингУ.Рамзай ва М.У.Траверс
|
Янги
|
11
|
Na
|
1807.инг.Г.Деви
|
Сирка қўшилса қайнаб кетувчи .сода
|
12
|
Mg
|
1755.Ж.Блек
|
“магнези “Грециядаги жойнинг номи
|
13
|
Al
|
1825.дания.Х.К.Эрстед
|
Аччиқтош
|
14
|
Si
|
1824.И.Берцелиус
|
(Қоя),лотинча номининг таржимаси чақмоқтош
|
15
|
P
|
1669.Х.Бранд
|
Шула сочувчи,ёруғлик тарқатувчи
|
16
|
S
|
Қадимдан маълум
|
|
17
|
Cl
|
1774.К.Шееле
|
Яшил,кўк-сариқ
|
18
|
Ar
|
1894. ингУ.Рамзай ваД.Релее
|
Ялқов
|
19
|
K
|
1807.инг.Г.Деви
|
Денгиз ўсимталарининг кули (ишқор)
|
20
|
Ca
|
1808.инг. Г.Деви
|
Юмшоқ тош (охактош)
|
21
|
Sc
|
1879.швецария.Л.Ф.Нилсон
|
Скандивания шарафига
|
22
|
Ti
|
1771.инг.У.Грегор
|
Мифология қахрамони
|
23
|
V
|
1801.мексика.А.М.делРио
|
Кад. Скандиванларнинг худоси Фрея Ванадиснинг шарафига
|
24
|
Cr
|
1797.фр.Н.М.Воклен
|
Бўёқ
|
25
|
Mn
|
1774.швед. К.Шееле ва Ю.Ган
|
|
26
|
Fe
|
Қадимдан маълум
|
Юлдуз элементи
|
27
|
Co
|
1735.Г.Бранд
|
Тонгнинг духи
|
28
|
Ni
|
1751
|
Мис шайтон(дяволь)
|
29
|
Cu
|
Қадимдан маълум
|
Кипр оролининг номидан олинган
|
30
|
Zn
|
Қадимдан маълум
|
Оқ., юк(лотинча номидан олинган)
|
31
|
Ga
|
1875.фр.Г.Э.Лекок де Буа-Бодран
|
Кад.Франциянинг номи
|
32
|
Ge
|
1881.К.А.Винклер
|
Германия шарафига
|
33
|
As
|
1789.А.Лавуазе
|
Минерал бўёқ(лот.ном.нинг маъноси)
|
34
|
Se
|
1817.швед.И.Берцилиус ва Г.Ган
|
Ой
|
35
|
Br
|
1826.фр.А.Ж.Балар.немис.С.Левиг
|
Бадбўй
|
36
|
Kr
|
1898 ингУ.Рамзай ва М.У.Траверс
|
яширин
|
37
|
Rb
|
1861.Р.И.Бунзен ва Г.Кирх(Герман)
|
Тўқ қизил
|
38
|
Sr
|
1808.Г.Деви
|
Шотландиядаги жойнинг номини билдиради.
|
39
|
Y
|
1794.Филландия Ю.Гадолин
|
Шахарнинг номи
|
40
|
Zr
|
1798.герман.М.Г.Клапрот
|
Арабча «цакун» -киновар
|
41
|
Nb
|
1801.И.Хатчен
|
Кад.Юнон мифологиясига кўра Нибия Танталнинг қизидир
|
42
|
Mo
|
1778. К.Шееле
|
Қўрғошиннинг лотинча номи
|
43
|
Tc
|
1937.италиян К.Пере ваЭ.Сегре
|
Сунъий
|
44
|
Ru
|
1808.поляк.Э.Снядеский
|
Россия шарафига
|
45
|
Rh
|
1804.инг.У.Х.Волдастон
|
Атиргул
|
46
|
Pd
|
1803 инг.У.Х.Волдастон
|
Паллада астероиди шарафига
|
47
|
Ag
|
Қадимдан маълум
|
Равшан товланувчан(лот номининг тар)
|
48
|
Cd
|
Немис.Ф Штромеер
|
Рух рудаси
|
49
|
In
|
1863.немис Райх ва Г.Рихтер
|
Indigo-кўк чизиқ
|
50
|
Sn
|
Қадимдан маълум
|
Қаттиқ .барқарор(лот номининг тар)
|
51
|
Sh
|
Қадимдан маълум
|
Қошни қорага бўяш
|
52
|
Te
|
1782.румин.Ф.И.Мюллер фон рейхенштейн
|
Ер
|
53
|
I
|
1811.фр Б.Куртуа
|
Бинафша
|
54
|
Xe
|
1898 ингУ.Рамзай ва М.У.Траверс
|
Ноъмалум
|
55
|
Cs
|
Р.И.Бунзен ва Г.Кирх(Герман)
|
Кўк-хаворанг
|
56
|
Ba
|
1774. К.Шееле
|
Оғирлик
|
57
|
La
|
1839. шведК.Мосандер
|
Яширинмоқ ,қочмоқ
|
58
|
Ce
|
1803 швед.И.Берцилиус ва В.Гизенгер
|
Церес юлдузи шарафига
|
59
|
Pi
|
1885.австрияК.Ауер фон велебах
|
|
60
|
Nd
|
1885.австрияК.Ауер фон велебах
|
|
61
|
Pm
|
1945АҚШЖ.Маринск,Л.Гленден И.Корилл
|
|
62
|
Sm
|
1879Лекок де Буабодран
|
|
63
|
Eu
|
1901.Э.Демарес
|
|
64
|
Gd
|
1886 Лекок де Буабодран
|
|
65
|
Td
|
1843 шведК.Мосандер
|
|
66
|
Dy
|
1886 Лекок де Буабодран
|
Топилиши қийин
|
67
|
Ho
|
1878.П.Клевс
|
Жойнинг номидан олинган
|
68
|
Er
|
1843 шведК.Мосандер
|
|
69
|
Tm
|
1879 П.Клевс
|
|
70
|
Yb
|
1794.Ю.Гадолин
|
Шахарнинг номидан олинган
|
71
|
Lu
|
1907.Ж.Урбен
|
|
72
|
Hf
|
1923.Д.Хевеши.Д.Костер(дания)
|
Дания пойтахти Копенгагеннинг қад номи
|
73
|
Ta
|
1802.А.Эксберг
|
Мифология қахрамони
|
74
|
W
|
1751. К.Шееле
|
Оғир тош
|
75
|
Ke
|
1925.В.Ноддак
|
Рейн ёси шарафига
|
76
|
Os
|
1804 инг.С.Тениат
|
Хид
|
77
|
Ir
|
1804 инг.С.Тениат
|
Қам ранг
|
78
|
Pt
|
Қадимдан маълум
|
Кумуш(кичик кумуш)
|
79
|
Au
|
Қадимдан маълум
|
|
80
|
Hg
|
Қадимдан маълум
|
Суюқ кумуш
|
81
|
Tl
|
1861.У.Крукс
|
Яши да
|
82
|
Pb
|
Қадимдан маълум
|
|
83
|
Bi
|
Қадимдан маълум
|
Оқ масса
|
84
|
Po
|
1848.поляк.Пер ва Мария Складовская Кюри
|
Полша шарафига
|
85
|
At
|
1940. АҚШ.Д.Р.Корсен
|
Беқарор
|
86
|
Rn
|
1900.Ф.Дори
|
Нур
|
87
|
Fr
|
1939.Маргарит Перей
|
Франция шарафига
|
88
|
Ra
|
1898,фр.Пер ва Мария Складовская Кюри
|
Нур
|
89
|
Ac
|
1899.фр.А.Деберн
|
Нурли
|
90
|
Th
|
1828.И.Берцелиус
|
|
91
|
Pa
|
1918.Отто Ган
|
Биринчи нур
|
93
|
U
|
1798.М.Г.Клапрот
|
Сайёра номидан олинган
|
94
|
Np
|
1940.Э.М.Макмиллан ва Ф Абелсон
|
Сайёра номидан олинган
|
95
|
Pu
|
1940.АҚШ.Г.Т.Сиборг
|
Сайёра номидан олинган
|
96
|
Am
|
1944 АҚШ.Г.Т.Сиборг
|
|
97
|
Cm
|
АҚШ.Г.Т.Сиборг
|
Кюрилар шарафига
|
98
|
Bk
|
1949.С.Томсон
|
|
99
|
Cf
|
1950.С.Томсон
|
|
100
|
Es
|
1952.Ж.Чоппин
|
А.Эйнштейн шарафига
|
101
|
Fm
|
1954.Ж.Чоппин
|
|
102
|
Md
|
1955 АҚШ.А.Гиорсо
|
Д.И.Менделеев шарафига
|
103
|
(No)
|
1958 АҚШ.А.Гиорсо
|
(А.Б.Нобел шарафига)
|
САВОЛЛАР
|
ЖАВОБЛАР
|
Ер шарида энг кўп тарқалган металлни кўрсатинг
|
Al
|
Қайси моддани қиздирилишидан қолдиқ қолмайди
|
NH4Cl
|
Бир хил шароитда ва бир хил массада олинган қайси газнинг хажми энг катта бўлади
|
O2
|
Чўғланма лампа ишлаб чиқаришда ишлатиладиган металлар
|
W,Pb,Sn,Sb,Fe,Cu,Zn
|
Радиактив элементларни ўрганиб, 2-марта Нобел мукофотини олган кимёгар олимлар
|
M.Склодовская.Кюри
|
Ерда энг кўп тарқалган дастлаб олинганда Ag lfy 270 марта қиммат бўлган металл
|
Al
|
Кимё сохасида биринчи Нобел мукофоти соврундори
|
Я.Х.Вант-Гофф
|
Ўзб.олтин захираси бўйича нечанчи ўринда туради
|
4
|
Ўзб.олтин қазиб олиш бўйича нечанчи ўринда туради
|
7
|
Республикамизда қидириб топилган нефт конлари сони
|
160
|
Берцилиус фанга 4та терминни киритган булар
|
Аллотропия,Катализ,Органик кимё,изомерия.
|
Қайси газлар захарсиз бўлган холда,уларни ичида қолган хайвонлар нобут бўлади
|
CO2, N2
|
Қандай мақсадларда радиодеталларни базн контактлари қимматбахо металлар билан қопланади
|
Оксидловчилардан сақлаш учун
|
Қайси кислота металлар зангини,қуйқасини тозалашда ишл
|
Оксалат кислота
|
Фақат битта кислота газ ва сув аралашмасига айлантиради. кислота ва газни аниқланг
|
HF,SiF4
|
металларни қайси бирини зичлиги алюминийникига яқин бўлса хам Al дан 3 марта мустахкам
|
Ti
|
Карборунт таркибида С дан бошқа қандай элемент бор
|
Si
|
Қайси кислота кучсиз кислота лекин кучли захар хисобланади
|
HCN
|
Қайси металларга сув тегиши билан ёниб кетади
|
K,Na,Rb,Cs,Fr
|
Қайси анорганик моддани сувдаги эритмаси “новшадил спирти” дейилади
|
NH3
|
“Кулдирувчи газ” деб номланувчи модда
|
N2O
|
“ширин” тамга эга лекин жуда захарли тузни аниқланг
|
Pb(CH3COO)2
|
Қайси элементга унинг оддий модда холатидаги хидига қараб ном берилган
|
Br
|
Қайси элементларни оддий модда холатидаги рангига қараб ном берилган
|
Cl2,J2
|
Қайси металл”вабо” б-н касалланади
|
Sn
|
Қайси металл билан хат ёзиш мумкин
|
Pb
|
Ўсимликларга яшил ранг берувчи металл
|
Mg
|
Букилганда овоз чиқарувчи металл
|
Sn
|
Техникада “купорис мўйи” дейиладиган кислота
|
H2SO4
|
“тулкининг думи”дейиладиган газ
|
NO2
|
Қайси кислотани эритмаси “салқин ичимлик”дейилади
|
H2CO3
|
Ёнаётган қайси моддани СО2 б-н ўчириб бўлмайди
|
Mg
|
Шакардан хам ширин бўлган қайси модда тошкўмир смоласидан олинади
|
Сахарин
|
Тиш порошоги таркибида қандай туз бўлади
|
CaCO3
|
Сублимацияланиш хоссасига эга бўлган моддаларни аниқланг
|
CO2,J2
|
Фотоэлемент
|
Cs
|
Кока-кола ичимлигига қўшиладиган газ
|
CO2
|
“Бош гуруппача элементлар атомларида ташқи поғананинг электронлар сони гурух рақамига тенг” деган қоидадан четланиш қайси элемент атомида кузатилади
|
Гелий
|
Қайси элементларда протон ва нейтронлар сони бир хил эмас
|
Si,Be
|
f-поғоначасида электронларнинг максимал сони неччига тенг
|
14
|
d-поғоначасида электронларнинг максимал сони неччига тенг
|
10
|
p-поғоначасида электронларнинг максимал сони неччига тенг
|
6
|
s-поғоначасида электронларнинг максимал сони неччига тенг
|
2
|
Одам ва хайвонларнинг танасига мустахкамлик берувчи моддалар қандай элементлардан иборат
|
P,O,Ca
|
Жуда юқори температурада гидрит буғи зичлиги кислороднинг зичлигига тенг бўлган элементни аниқланг
|
Si
|
Поғоначалардаги электронларнинг максимал сони қандай формула
|
2n2
|
Поғоначалардаги энергетик холатлар(орбиталлар) сонини қайси квант сон белгилайди
|
Бош квант сон
|
Электрон булутини шаклини қайси квант сон белгилайди
|
Орбитал квант сон
|
Электроннинг энергиясини қайси квант сон белгилайди
|
Бош ва орбитал
|
Археологик қазилмаларни ёшини аниқлашда углеродни қайси изатопидан фойдаланилади
|
14С
|
Элементларни даврий системадаги ўрнини унинг қайси белгиси белгилайди
|
Прoтонлар сони
|
Атомнинг электрон поғоналар нимага тенг бўлади
|
Давр рақамига
|
Қиздирилган мис(II) оксид устидан қайси газ ўтказилса қизғиш ранг пайдо бўлади
|
Водород
|
Қайси кислота қаттиқ холатда бўлади
|
Ортофосфат кислота
|
Берилган моддани қайси бири H2SO4(конс) билан реакцияга киришмайди
|
Al,(Fe)
|
Саноатда “каустик сода” номи билан ишлатиладиган модда.
|
NaOH
|
Қуйидагилардан қайси бири хам кислота хам асос бўла олади
|
HSO4
|
Рух гидроксиднинг магний гидроксиддан фарқини қайси реактив ёрдамида аниқлаш мумкин
|
NaOH
|
Боланиш тури қутбли,лекин молекуласи қутбсиз моддалар
|
CS2, CO2, CH4, CCl4, BeCl2, BeH2, CF4,SF6
|
