Kichik korxonalar faoliyatning asosiy iqtisodiy ko'rsatkichlari

Moskva (9056 million rubl) va Moskva viloyati(6806 million rubl.). Biroq, Moskvada 2005da kichik uy-joylarning asosiy kapitaliga investitsiyalar 2001 bilan taqqoslaganda 2023,7 million rublga kamaydi va Moskva viloyatida 2,5 marta oshdi.

Kichik korxonalar faoliyatining asosiy iqtisodiy ko'rsatkichlari jadvalda keltirilgan. 8.2.

Jadval 8.2

Kichik korxonalar
faoliyatning asosiy iqtisodiy ko'rsatkichlari

	1998 yil	1999 yil	2000 yil	2001 yil	2002 yil	2003 yil	2004 yil	2005 yil
Kichik korxonalar soni ( yil oxirida), ming	868,0	890,6	879,3	890,9	882,3	890,9	953,1	979,1
o'rtacha ish soni (tashqi ), ming kishi	7401,4	7543,4	6596,8	6483,5	7220,3	7458,9	7815,1	8045
tashqi o'rindoshlar o'rtacha soni O'rtacha raqam- ming kishi	717,9	647,8	617,4	607,0	502,9	546,2	608,6	630,4
shartnomasizlar asosida fuqarolik huquqi, ming kishi	475,7	409,8	406,9	475,7	409,8	248,5	243,5	258,1
Investitsiya asosiy kapitalga investitsiyalar, bn.	19,3	17,9	29,8	43,5	49,7	59,7	99,2	120,5
Kichik hisoblashda boshpana aholi uchun 10 000 kishi hisobidagi kichik korxonalar soni *
	59	61	61	59	61	62	66	69

• 
  2002-2003 uchun ko'rsatkichni hisoblashda, uning shakllanishi aholi ma'lumotlari asosida amalga oshiriladi, 2002-1998-2001 davrida butun Rossiya aholini ro'yxatga olish natijalarini hisobga olgan holda doimiy aholi sonini baholash qo'llaniladi. - 2002 aholini ro'yxatga olish natijalarini hisobga olmagan holda.
  

2003da mamlakatdagi kichik korxonalar soni 1999 bilan taqqoslangan bo'lsa-da, hosildorlik va mehnat intensivligining oshishi tufayli kichik korxonalar tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlar (ishlar, xizmatlar) hajmi bu davrda iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida 423 711,6 million rubldan oshdi. 3,5 marta. 2003da

kichik korxonalar tomonidan asosiy faoliyat turi bo'yicha, sosta-Vilning iqtisodiyot tarmoqlari bo'yicha (jami foizda) ishlab chiqarilgan duktsiyalar (ishlar, xizmatlar): savdo va umumiy ovqatlanish — 27,7; Stro-itelstvo-24,9; sanoat-24,4; transport — 3,7; va ilmiy xizmat-3,1; umumiy tijorat xodimi-bozor faoliyatini ta'minlash bo'yicha — 2,9; iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari-13,3. 2003 yilda kichik korxonalar sonining tarmoqlar bo'yicha taqsimlanishi (yil oxirida, jami foizda) quyidagilarga to'g'ri keldi: savdo va umumiy ovqatlanish — 46,8; sanoat-nost-13,3; qurilish-13,1; umumiy tijorat-bozor faoliyatini ta'minlash bo'yicha — 4,4; fan va ilmiy xizmat — 2,5; transport — 2,4; boshqa tarmoqlar iqtisodiyot-13,8. So'nggi yillarda mamlakatning kichik korxonasiga ishlab chiqarish hajmi (ishlari, xizmatlari) ortdi. Agar 1999da 0,5 million rubl bo'lsa, unda 2003da 1,9 million rubl, shu jumladan iqtisodiyot tarmoqlari (million rubl): aloqa — 3,7; quruvchi-stvo-3,4; transport-3,0; sanoat-3,3; fan va ilmiy xizmat-2,4; savdo va ovqatlanish — 1,2; ishlab chiqarish va texnik maqsadlar uchun mahsulotlar ulgurji savdosi-1,9.

1999-dan 2005-ga qadar bo'lgan davrda kichik korxonalarning balanslangan moliyaviy natijasi (daromad minus yo'qotish) oshdi —

• 
  1999 yilda 591 202 million rublgacha. 2005 yilda, ya'ni 4,5 marta o'sdi, bu odatda kichik korxonalarning ko'rsatkich-nosti samaradorligini ko'rsatadi. Biroq, kichik korxonalarning faoliyati natijasida iqtisodiyotning ayrim tarmoqlarida zarar Ko'rildi.
  

So'nggi yillarda yo'qolgan kichik uy-joylar soni kamaydi. Agar 1998 yilda zarar ko'rib ishlayotgan kichik tadbirkorlik sub'ektlarining ulushi 39,4% ni tashkil etgan bo'lsa, 2005 yildagi faoliyat natijalariga ko'ra 29,8% ni tashkil etdi. Biroq, bu davrda olingan zarar miqdori 2 marta oshdi: 81 038 million rubl bilan.

• 
  1999-da 2005-da, debitorlik qarzlari sezilarli darajada oshdi-kichik korxonalarning notasi: 1999da 581 014 million rubl, 2005 — da 3 523 636 million rubl, ya'ni 6 marta oshdi, ammo bu davrda kichik korxonalar soni faqat 11% ga oshdi.
  

Yil oxirida kichik uy-joylarning to'lov qobiliyati va moliyaviy barqarorligi jadvalda ko'rsatilgan. 8.3.

Joriy likvidlik koeffitsienti ma-lyh korxonalarida (tashkilotlarida) mavjud bo'lgan aylanma aktivlarning haqiqiy qiymatini qisqa muddatli kreditlar va

Jadval 8.3

Kichik korxonalarning to'lov qobiliyati va moliyaviy barqarorligi yil oxirida yirik va o'rtacha ko'rsatkichlarga nisbatan (%da)

	Kichik korxonalar		katta va o'rta tashkilotlar
yillar
	Koeffitsient	koeffitsienti	Koeffitsient	Koeffitsient
	joriy likvidlik	avtonomiyalar	avtonomiyasining	joriy
likvidligi koeffitsienti 1999	86,6	23,1	99,5	62,2
2000	88,3	22,3	102,5	59,9
2001	93,7	25,3	106,1	60,9
2002	100,5	20,9	109,7	60,1
2003	115,2	26,6	116,2	57,7
2004	123,9	19,8	113,1	54,4
2005	117,6	22,4	122,2	56,2

kreditorlik qarzlari. Avtonomiya koeffitsienti ha-o'z mablag'larining ulushini kichik korxonalar (tashkilotlar) mablag'lari manbalarining umumiy qiymatida hisoblab chiqadi va kreditorlarning mustaqillik darajasini belgilaydi.

Kichik tadbirkorlikning roli va rivojlangan mamlakatlar tajribasiga tayangan holda, kichik tadbirkorlikning keyingi bosqichdagi rivojlanishi quyidagi muammolarni muvaffaqiyatli hal etishning muhim omili, degan xulosaga kelish mumkin:

• 
  tovarlar (ishlar ,xizmatlar) da aholi va jamiyatning ehtiyojlarini yaxshiroq qondirishga yordam beradigan raqobatbardosh taraqqiy etgan bozor vositalarini shakllantirish;
  

• 
  mahsulotlar va etkazib beruvchilarning lentasini yanada aniqroq qurish uchun Iste'molchilarning talablarini qondirishga intilib, kichik biznes tovarlar (ra-bot, xizmatlar) va xizmat ko'rsatish madaniyatini oshirishga yordam beradi;
  

• 
  tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarishni o'ziga xos talabgorlarga yaqinlashtirish;
  

• 
  iqtisodiyotni tarkibiy qayta qurishga ko'maklashish. Kichik uy egasi iqtisodiyotga moslashuvchanlik, harakatchanlik, manevrlik beradi;
  

• 
  ishlab chiqarishni rivojlantirish uchun aholining shaxsiy mablag'larini jalb qilish. Kichik korxonalarda hamkorlar katta korxonalarga qaraganda ko'proq qiziqish bilan shug'ullanishadi;
  

• 
  qo'shimcha ish o'rinlari yaratish, ishsizlik darajasini pasaytirish;
  

• 
  odamlarning ijodiy qobiliyatidan yanada samarali foydalanish, ularning iste'dodlarini namoyon etish, turli xil re-mesel, xalq hunarmandchiligini o'zlashtirish;
  

• 
  katta ishlab chiqarish muayyan cheklovlarni (uy bekalari, pensionerlar, nogironlar, o'quvchilar) o'z ichiga olgan aholi punktlarining ayrim guruhlarini mehnat faoliyatiga jalb qilish;
  

• 
  mulkdorlar, korxonalar (firmalar, kompaniyalar) egalarining ijtimoiy qatlamini shakllantirish;
  

• 
  ilmiy va texnologik taraqqiyotni faollashtirish;
  

• 
  mahalliy xom ashyo manbalarini va yirik ishlab chiqarishlarni o'zlashtirish va ulardan foydalanish;
  

• 
  yirik korxonalar faoliyatiga butlovchi buyumlar va asbob-uskunalar, yordamchi va xizmat ko'rsatuvchi ishlab chiqarishlar Co-binosini chiqarish va yetkazib berish orqali ko'maklashish;
  

• 
  davlatni ijara va sotib olish yo'li bilan past rentabelli va zarar ko'rib ishlayotgan korxonalardan ozod qilish.
  

Kichik biznesning barcha bu va boshqa iqtisodiy va ijtimoiy funktsiyalari uning rivojlanishini eng muhim davlat vazifalari toifasiga kiritib, uni Rossiya iqtisodiyotini qayta ko'rib chiqishning ajralmas qismiga aylantiradi.

Amaliyot shuni ko'rsatadiki, texnik taraqqiyot, bugungi kunda ko'pchilik odamlar iste'mol talabini qondirishning eng to'liq qondirilishi kichik korxonalar faoliyatining samaradorligi bilan belgilanadi. Innovatsiyalarni joriy etishning yuqori sur'atlari, texnologik o'zgarishlarning harakatchanligi, ixtirolarning joriy etilishi, xizmat ko'rsatish va bandlik sohasining jadal o'sishi, bir tomondan narxlarni pasaytirishga, boshqa tomondan esa-

• 
  iste'molchiga yuqori sifatli mahsulot va xizmatlarni olishi, davlat uchun soliq tushumlari shaklida katta muhit - stva olish imkoniyati-bularning barchasi kichik korxonalarning mamlakat iqtisodiyotiga qo'shgan hissasini tashkil etadi.
  

8.4. KICHIK TADBIRKORLIK

RIVOJLANISHIGA TO'SQINLIK QILUVCHI SABABLAR
Mamlakatimizda mavjud bo'lgan tadbirkorlik muhitini tahlil qilib, Rossiyada kichik tadbirkorlikni jadal rivojlantirishga to'sqinlik qiluvchi bir qator sabablar mavjud:

• 
  mamlakatdagi murakkab moliyaviy va iqtisodiy vaziyat: inflyatsiya, iqtisodiy aloqalarning uzilishi, past to'lov
  

intizom, foiz stavkalarining yuqori darajasi, tadbirkorlarning zaif xavfsizligi;

• 
  tadbirkorlarning tashkiliy-iqtisodiy va huquqiy bilimlarining past darajasi, biznes va davlat sektorida eti-ki, xo'jalik madaniyati etarli emasligi;
  

• 
  aholining ma'lum bir qismini tadbirkorlik bilan to'g'ridan-to'g'ri faqat vositachilik-hurmat, sotib olish-sotish bilan bog'laydigan salbiy munosabat;
  

• 
  hududiy darajada tadbirkorlikni rivojlantirishni tartibga soluvchi tashkiliy va huquqiy asoslarning ishlamayotganligi;
  

• 
  ma-ni davlat tomonidan qo'llab-quvvatlash mexanizmining zaifligi
  

tadbirkorlik belgisi.

Mavjud iqtisodiy ahvol barcha yo'nalishlarda kichik tadbirkorlikka salbiy ta'sir ko'rsatmoqda. Inflyatsiya darajasi va barcha ishlab chiqarish omillari bahosining ko'tarilishi ko'plab kichik korxonalarni bankrotlikning chekkasiga qo'ydi. Va, birinchi navbatda, xom ashyoni iste'mol qiladigan aholi uchun shtapel tovarlar va maishiy xizmatlar ishlab chiqarish sohasida faoliyat yurituvchi korxonalar, ularning qiymati doimiy ravishda o'sib borayotgan materiallar. Soliq matbuoti kichik biznes sohasidagi ishlab chiqarish korxonalariga bosim o'tkazmoqda. Mavjud iqtisodiy sharoitlar tadbirkorlik faoliyatini rag'batlantirmoqda.

Shunday qilib, Rossiya kichik tadbirkorlikni rivojlantirish assotsiatsiyasi tomonidan tayyorlangan kichik tadbirkorlikni rivojlantirish bo'yicha ijtimoiy tadqiqotlar natijalarini umumlashtirib, " kichik biznes Rossiya. Muammolar va istiqbollari", Rossiyada xususiy biznesning asosiy muammolari: soliqlar; Qonunchilik; inflyatsiya; umuman iqtisodiy vaziyat; etkazib berish, defitsit; olish qiyinchilik

• 
  kredit uchun yuqori stavka; hamkorlarning to'lovga layoqatsizligi, ulushlari; bank tizimining nomutanosibligi; siyosiy vaziyat; byurokratiya; ishlab chiqarish maydonchalarining etishmasligi, OFI-boyliklar; hukumat, mahalliy hokimiyat organlari harakatlari; mijozlar, pora berish; moddiy bazaning etishmasligi; davlatning moliyaviy siyosati; Rossiya Federatsiyasi Markaziy bankining harakatlari; sotish, mijozlarni qidirish, iste'mol qilish; xom ashyo va sanoatning yuqori bahosi materiallar; davlat monopoliyasi, davlat korxonalari; ijara bilan bog'liq qiyinchiliklar; iqtisodiy aloqalarni buzish; axborot etishmasligi; kul-turlar, tajriba etishmasligi; hamkorlarning ixtiyoriyligi; haqiqiy muammolar; kadrlar muammolari; o'z mablag'larining etishmasligi;