Кичик гуруҳ (3-4 ёш)

 
Нутқ, ўқиш ва саводга тайёргарлик 
(2-3 ёш) 
Нутқ. Болада катталарнинг нутқини тинглаш ва тушуниш, катталар 
ва тенгдошлари билан мулоқотга киришиш; “раҳмат”, “марҳамат” каби 

---

42 
илтифотли сўзлардан фойдаланиш; боланинг ёшини сўраганда 
бармоқлари билан кўрсатишга ва оғзаки айтишга ўргатиш. Эртакларни 
ўқиш вақтида “Нима?”, “Нима учун?” каби саволлар бериш, катталарга 
илтимос орқали мурожаат қилиш; “Ким?”, “Нима?” деган саволга жавоб 
бериш, алоҳида сўз ва қисқа-қисқа жумлаларни тушуниш; катталарнинг 
оғзаки кўрсатмасини бажариш; мустақил ўйинларда ўз ҳаракатларини 
нутқ орқали ифодалаш; буюмларнинг номини, бўлаклари ва сифатларини 
айтиб бериш (машина, уни рули, ғилдираклари бор, юради, катта); турли 
буюмлар ва расмларни диққат билан кўриш малакасини ҳосил қилиш.
Кундалик турмушда учрайдиган маълум ҳаракатларни ифодаловчи
сўзларни тушуниш; эшитган оддий, қисқа мурожаатларни такрорлаш ва 
уларни бажариш; сўзлашганда тақлид қилиш; расмдаги нарсаларни таниш 
ва икки-учта сўз ёрдамида гап тузишга ўргатиш.
Нутқ товуш маданиятини тарбиялаш. Болани аниқ, шошилмай, 
етарлича баланд овозда гапиришга одатлантириш.
Сўзга тақлид қилувчи товушлардан фойдаланиб, унли (e, i, а, о, u, о‘) 
ва ундош (m, n, b, p, t, d, k, g, f, v, l, r) товушларни тўғри талаффуз этишни 
машқ қилдириш. Болани аста-секин саволларга тўлиқ ва аниқ жавоб 
беришга ўргатиш. Болада эрмак, овутмачоқ ва кичик шеърларни қайтариш 
кўникмасини таркиб топтириш, чиройли, тўғри гапириш иштиёқини 
тарбиялаш. 
Луғат иши. Товушга тақлид қилишдан аниқ сўзларни талаффуз 
қилишга ўргатишда давом этиш: товушга тақлид қилувчи (“вов-вов”, “чиқ-
чиқ”) кабиларни аниқ номлари (кучук, соат) билан алмаштириш; тақлид 
қилишни ўстириш, яъни “айт”, “қайтар” каби топшириқларни бажаришга 
ундаш; болага турли товуш, бўғин ва сўзларнинг талаффузини машқ 
қилдириш.
Боланинг сўз бойлигини отлар (кийим, идиш, мебель, ўйинчоқлар), 
ўсимликлар (дарахт, ўт, гул), сабзавот (сабзи, помидор, бодринг), мевалар 
(олма, олча, нок), уй ҳайвонлари (сигир, ит, мушук) ва парандалар (хўроз, 
товуқ), уларнинг болалари (жўжа, бузоқча, кучукча); феъллар (югурмоқ, 
сакрамоқ, юрмоқ); сифатлар (қизил, сариқ, кўк, иссиқ, совуқ); равишлар 
(узоқ, яқин, паст, баланд) билан бойитиш. 
Бола луғатига: катта-кичик, баланд-паст, кўп-кам каби сўз 
бирикмаларини киритиш. 
Луғатни фаоллаштириш. Уй-рўзғор буюмларининг номлари, 
вазифалари ва баъзи сифат хусусиятларини билдирувчи сўзларни тўғри 
ишлатишга ўргатиш.
Боланинг ўрганган янги сўзларини сўз ўйинлари орқали мустаҳкамлаб 
бориш.