Keyingi yillarda mamalakatimizda ilm fan sohalarini rivojlantirish uchun katta ishlar amalga oshirilmoqda. Muhtaram Prezidentimiz Sh

9-sinf ( 93-bet 36--§ № 3-masala ) C6H12O6+ 2H3PO4 + 2ADF = 2C3H6O3 +2ATF + 2H2O

1) 1-------------- 2C3H6O3 3---------------X = 6C3H6O3 2) 1-------------- 2H2O 3-------------X= 6H2O 3) glikoliz jarayonida CO₂ hosil bo’lmaydi


4) 1-------------- 2ATF 3---------------X = 6ATF 5) glikoliz bosqichida O2 sarflanmaydi

Javob: 6 C3H6O3; 6 H2O; 0 CO₂ ; 6 ATF; 0 O2
-5-
4.Energiya almashinuvi jarayoni natijasida hujayrada 40 molekula ATF to‘plangan va 12 molekula CO₂ gazi ajralib chiqqan. Necha molekula glukoza glikolizga va undan qanchasi kislorodli parchalanishga uchragan? 9-sinf ( 93-bet 36--§ № 4-masala ) 12 molekula CO₂ gazi emas 6 mol CO₂ ajraladi. C6H12O6+ 2H3PO4 + 2ADF = 2C3H6O3 +2ATF + 2H2O C6H12O6 + 6O2 + 38ADF + 38H3PO4 = 6CO2 + 44H2O + 38ATF
Glikoliz bosqichida 2 ATF,kislorodli bosqichida 38 ATF 38+2=40 ATF to’planadi, glikoliz jarayonida CO₂ hosil bo’lmaydi.
Javob: Bir molekula glukoza glikolizga va bir molekula glukoza kislorodli parchalanishga uchragan?

5.Energetik almashinuv jarayonida hujayrada 78 moleku­la ATF va 12 molekula karbonat angidrid gazi hosil bo'lgan. Aniqlangchi necha molekula glukoza glikolizga uchragan va undan qanchasi oxirgi mahsulotlargacha parchalangan? 9-sinf ( 93-bet 36--§ № 5-masala )

12:6=2 to’liq 2·38=76
7 8-76=2ATF glikoliz C6H12O6 2ATF
Javob: Demak bir molekula glukoza glikolizga uchragan va undan ikki moli oxirgi maxsulotgacha parchalangan.
6.Hayvon hujayrasining diploid to'plami 34 ga teng. Mitoz bo'linishdan oldingi, mitozdan keyingi, birinchi va ikkinchi meyoz bo'linishdan keyingi DNK molekulasi miqdorini toping. 9-sinf ( 102-bet № 1)
M itozdan avval 2n2c 34 ta DNK
M itozdan keyin ham 2n2c 34 ta DNK
I Meyozdan keyin 1n2c 34 ta DNK
I I Meyozdan keyin 1n1c 17 taDNK


7.Hayvonlarning somatik hujayralari uchun diploid to'plami xarakterlidir. Hujayraning meyoz I telofazasi oxiridagi va meyoz II ning anafazasidagi xromosoma (n) va DNK (c) miqdorini aniqlang. 9-sinf ( 102-bet №2)
M eyoz I telofaza 1n2c
M eyoz II telofaza 2n2c
8.Lansetnikda embrionning maydalanish bosqichida 3 marta ekvatorial bo'lingandan so'ng uning blastomerlari soni nechta bo'ladi? 9-sinf ( 119-bet № 1)
Tuxum hujayra birinchi marta meridian tekisligida bo‘linadi. So'ngra blastomerlarning har biri yana meridian tekisligida bir vaqtda bo'linadi, natijada bir-biriga teng to'rtta hujayra vujudga keladi. Navbatdagi bo'linish ekvator tekisligida o‘tadi, sakkizta hu­jayra hosil bo'ladi. Keyin meridianal va ekvatorial bo'linish navbatlashib, 16, 32, 64 ta va hokazo blastomerlar hosil bo'ladi, bular bir-biriga zich taqalib joylashgan hujayralardir.


M M E M E M E 2 4 8 16 32 64 128 Javob: 3 marta ekvatorial bo'lingandan so'ng uning blastomerlari soni 128 ta bo'ladi?


9.Lansetnik embrionidagi blastomerlar 128 taga yetishi uchun hu­jayralar necha marta meridianal va ekvatorial bo'linishi kerak? 9-sinf ( 119-bet № 2)
M M E M E M E 2 4 8 16 32 64 128 Javob: Blastomerlar 128 taga yetishi uchun hu­jayralar 4 marta meridianal va 3 marta ekvatorial bo'linishi kerak?
-6-
Genetika so’zi –tug’ilish,kelib chiqish ma’nosini anglatadi.Bu fan barcha tirik organizmlarga xos bo’lgan 2 xil xususiyatni o’rgatadi: 1.Irsiyat 2.O’zgaruvchanlik Irsiyat--ota-onadagi belgi va xususiyatlarni bolalariga ya’ni avloddan- avlodga berish O’zgaruvchanlik-ota va onada yo’q belgilarni bolada paydo bo’lishi.Genetika fanidan masalalar yechishda foydalaniladigan belgilar,ya’ni simvollar quyidagilar: -ona organizmi,Zuxro-Venera ko’zgusi -ota organizmi,Mars qalqoni X-chatishtirish belgisi P-ota-ona organizmlar oldiga qo’yiladi(lotincha ―parentale‖ –ota-ona so’zining bosh harfi) F1 -birinchi avlod,ya’ni birinchi bola F2-ikkinchi avlod F harfi lotincha ―filia‖ so’zidan olingan bo’lib,farzandlar ma’nosini bildiradi. Genotip-bir organizmning barcha genlari yig’indisi.Masalan no’xat o’simligining genlarining yig’indisi no’xatning genotipi hosil qiladi. Fenotip-organizmning belgi-xususiyatlarining yig’indisi.Masalan ,no’xatning doni rangi,bo’yi,shakli,og’irligi,uzunligi. Dominant-bir belgining ikkinchi belgidan ustun turishi.Masalan,no’xat donining qizil rangi oq rangidan ustun turadi,ya’ni dominantlik qiladi. Qizil oq Dominant ressessiv Retsessiv-1-avlodda yuzaga chiqmaydigan belgi Dominant belgilar doimo katta harflar bilan yoziladi. Masalan:AA-dominant gomozigota,chunki bu organizmda 2 ta bir xil gen bor Aa-dominant geterezigota,bu organizmda har-hil genlar,ya’ni biri dominant va biri retsessiv genlar bor. Retsessiv belgilar doimo kichik harflarda yoziladi. Masalan:aa-ressessiv gomoziogota. Gameta-bu jinsiy hujayra ,ya’ni ota va onaning jinsiy hujayralari Zigota-bu urug’langan tuxum hujayra