Kesishuvchi kuchlar tizimi geometrik va analitik muvozanat shart Mavzu doirasida masalalar yechish uchun namuna

---

Kesishuvchi kuchlar tizimi geometrik va analitik muvozanat shart
Mavzu doirasida masalalar yechish uchun namuna. 
__________________________________________________________ 
1-masala.
Poyezd to’g’ri chiziqli gorizontal yo’lda o’zgarmas tezlik bilan 
harakatlanadi; poyezdning elektrovozdan tashqari og’irligi 
kN
3
10
12

. Agar 
poyezdning harakatiga bo’lgan qarshilik uning relsga ko’rsatadigan bosimining 
005
,
0
qismiga teng bo’lsa,
 
elektrovozning tortish kuchi qancha? 
Yechilishi: 
Bu masalani yechishda statikaning 
4-
aksiomasidan foydalanamiz. 
(Nyutonning uchinchi qonuni). 
Unga ko’ra:







P
R
F
R
P
N
0
0
kN
kN
R
F
kN
P
N
60
005
,
0
10
12
,
10
12
3
3








__________________________________________________________ 
2–masala.
Ikkita absolyut qattiq 
AB
va 
AC
sterjenlar uchlari A nuqtada bir–biriga 
sharnir vositasida mahkamlangan. Sterjenlarining ikkinchi uchlari polning 
В
va 
С
nuqtalariga sharnir yordamida biriktirilgan. Bunda sterjenlar pol bilan tegishlicha 
45
0
va
60
0
burchak hosil qiladi
a). A
sharnirga og’irligi
Р=100 N
bo’lgan 
D
yuk cho’zilmaydigan ip yordamida osib qo’yilgan. 
АС
va 
ВС
sterjenlardagi 
zo’riqishlar aniqlansin. Sterjenlarning og’irligi e‘tiborga olinmasin. 
Yechilishi: 
D
yukning og’irlik kuchi 
Р
ni vertikal pastga qaratib yo’naltiramiz. 
Yukning 
Р
og’irlik kuchi ta‘sirida
АВ
va 
АС
sterjenlarda hosil bo’lgan 
zo’riqishlarni tegishlicha
В
Т
va 
С
Т
deb belgilaymiz. Natijada 
A
sharnirga 
sterjenlarda hosil bo’ladigan 
В
Т
,
С
Т
zo’riqishlar va 
D 
yukning 
Р
og’irlik kuchi 
qo’yilgan. Bu kuchlarni rasmda ko’rsatamiz 
(b).
Noma‘lum bo’lgan zo’riqishlarni 
topish uchun geometrik va analitik usullardan foydalanamiz: 
1). Geometrik usul. A sharnir muvozanatda bo’lishi uchun sharnirga ta‘sir etuvchi 
kuchlarning teng ta‘sir etuvchisi nolga teng bo`lishi lozim. Demak, 
А 
sharnirga 
,
В
Т
Р
vа 
С
Т
kuchlar qo’yilgan. 

---