Keramika materiallari va buyumlar texnalogiyasi. Keramika

Qo'llanilishiga ko'ra bo'linishi. Materiallarni tatbiq etilishiga ko'ra keramika va shishalar uchta katta qismga bo'linadi:
1) qurilish va sanoat qurilishi materiallari;
2) texnika materiallari;
3) maishiy-xo'jalik materiallari.
Qurilish va sanoat qurilishi materiallariga qurilish keramikasi mahsulotlari, o'tga chidamli materiallar va qurilish shishasi kiradi. Kurilish keramikasi devorbop, tombop va fasadbop keramika, pol plitasi, kanalizatsiya uchun ishlatiladigan sopol kuvurlar, kimyoviy moddalarga nisbatan chidamli keramika, fil'trlovchi kovak keramika, keramzit, agloporit va sanitariya-qurilish sopol buyumlaridan tashkil topgan.
Keng ko'lamda sanoat qurilmalari qurilishida ishlatiladigan o'tga chidamli materiallar kimyoviy-mineralogik tarkibiga hamda ishlab chiqarish texnologiyasiga qarab sakkiz tur (qum-tuproqli, alyumosilikatli, magnezial xromitli, tsirkoniyli, karbonli, oksidli va kislorodsiz) moddalarga ajraladi.
Texnikada qo'llanuvchi materiallar, asosan texnika keramikasi, texnika shishasi va texnika sitalli gruppalariga mansub. Ko'p manbalarda texnika keramikasi 6 tur mahsulotlarni o'z ichiga olishi qayd etilgan: yuqori o'tga chidamli oksidlar keramikasi; silikat va alyumoslikatlar asosidagi keramika; titan (Iv) oksidi, titan, tsirkon va boshqa kimyoviy birikmalar asosida dielektrik o'tkazuvchanlikka ega bo'lgan keramika; ferroshpinel va boshqa birikmalar asosida olinadigan magnit xossali keramika; yuqori temperaturada eriydigan kislorodsiz birikmalar asosidagi keramika va kermetlar.
Maishiy-xo'jalik materiallari va buyumlari asosan nafis keramika va maishiy shishadan tashkil topgan. Nafis keramika buyumlari ikki turga — chinni va sopol buyumlarga, maishiy shisha buyumlari esa uch turga — shisha idish (tara) sortli shisha va badiiy dekorativ shishaga bo'linadi. Maishiy-xo'jalik buyumlarini yana o'tga chidamli materiallar va sitallar asosida ham olish mumkin.
Tarkibga ko'ra turlari. Shuning asosida barcha moddalar 8 ta gruppaga bo'linadi. Ular ham o'z navbagida kompozitsiya tashkil etuvchi asosiy xomashyo minerallari miqdorining o'zaro nisbati asosida 18 ta tipga bo'linadi.
Shishalar quyidagi turlarga ajratiladi: silikatli, boratli, fosfatli, germanatli, telluritli, selinitli, alyuminatli, gallatli, arsenatli, antimonatli, vismutli. titanatli, vona- datli, molibdatli, vol'framatli, galogenidli va hokazo. Bulardan silikatli va fosfatli shishalar muhim amaliy axamiyatga ega. Silikatli shishalar asosini kremnezyom, ya'ni SiO₂ tashkil qiladi. Bunday mahsulotlar turkumiga qurilish shishasi, silliklangan shisha, arxitektura maksadlarida xizmat qiluvchi shisha, shisha tara va shisha idishlar kiradi. P₂O₄ asosida olingan fosfatli shishalar texnika va optika shishalari hamda elektrovakuum sanoati shishalaridan iborat. V₂O₅ asosida olingan boratli shisha optika va termik turg'un shishalar olishda qo'l keladi. Tarkibida PbO bo'lgan shishalar, billur mahsulotlari ishlab chiqarishda keng qullaniladi.