Kelib chiqishi yoki birlamchi ashyosi bo‘yicha

Avtomobil benzinlari – neftni turli usullarda qayta ishlab olingan benzin distillyatlarining aralashmasidir.

Benzinning komponent tarkibini belgilovchi asosiy ko‘rsatkichlar – detonatsion chidamlilik va fraksion tarkibdir. Avtomobil benzinlarining sifati standartlar bilan reglamentlanadi.

Antidetanatorlar mavjudligi bo‘yicha etillangan va etillanmagan benzinlar bo‘ladi.

Benzin tarkibi va uning boshqa ko‘rsatkichlari neft qaerdan qazib olinganligiga va uni ishlab chiqarish texnologiyasiga bog‘liq bo‘ladi.

Hozirda O‘zbekiston Respublikasi hududida “O‘zstandart” agentligining 2015 yil 9 noyabrida tasdiqlangan O‘zDSt 3031:2015 “Avtomobil benzinlari. Texnik shartlar” standarti bo‘yicha benzinning markalari va ularning texnik talablari meyorlanadi. Ushbu standart ГОСT 32513-2013 “Топливо моторные. Бензин неэтилированный” standarti bilan muvofiqlashtirilgan. Unga ko‘ra benzinning AI-80, AI-91, AI-92, AI-93, AI-95, AI-98 markalari, K2, K3, K4, K5 ekologik sinflari va L – yozgi (1 apreldan 31 oktyabrgacha davrda), Z – qishki (1 noyabrdan 31 martgacha davrda) turlari qo‘llaniladi. Shuningdek, yozgi benzinni butun mavsum davomida qo‘llashga ruxsat etiladi.

Benzin markasining belgilanishida uning markasi, ekologik sinfi va benzin turi aks ettirilgan bo‘ladi. Masalan, oktan soni tadqiqot metodi bo‘yicha 91 (AI-91) dan kam bo‘lmagan, ekologik sinfi K3 bo‘lgan qishki (Z) benzin:

AI-91-K3-Z kabi belgilanadi.

Oktan soni tadqiqot metodi bo‘yicha 80 (AI-80) dan kam bo‘lmagan, ekologik sinfi K2 bo‘lgan yozgi (L) benzin:

AI-80-K2-L kabi belgilanadi.

Oktan soni tadqiqot metodi bo‘yicha 98 (AI-98) dan kam bo‘lmagan, ekologik sinfi K5 bo‘lgan yozgi (L) benzin:

AI-98-K5-L kabi belgilanadi.

Markadagi harfli indeks benzin ishlatilishi mo‘ljallagan dvigatel turini (A – avtomobil dvigateli, B – aviatsiya dvigateli) ko‘rsatadi. Benzin markasidagi raqam esa yuqorida aytilgandek, oktan soni (OS)ni bildiradi.

5. Дизел ёнилғилари. Дизел ёнилғилари хоссалари. Дизел ёнилғисига қўйиладиган талаблар. Дизел ёнилғиси қовушқоқлигининг двигател ишига таъсири.

Dizel yonilg‘isi traktorlar, kombaynlar, yuk va katta yuk avtomobillari va ba’zi stasionar dizellar va yengil avtomobillarni ishlatish uchun qo‘llaniladi. Kelajakda ko‘p yengil avtomobillarni dizel yonilg‘isida ishlatish rejalashtirilmoqda. Buning asosiy sababi dizellarda nadduv tizimining keng qo‘llanilishi bo‘lib, uning natijasida dvigatelning quvvati 20-40 % ortishi, aylanishlari soni esa 4000 ayl/min gacha ortishi mumkin.

Dizel yonilg‘ilarining umumiy xossalari