Keksalik davrining psixologik xolati

KEYS-STADI: OLIY TA’LIMDA ILG‘OR PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARNI TATBIQ ETISH
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Hay’ati tomonidan 2010 yilning 17 aprelida “Ilg‘or pedagogik texnologiyalarni oliy ta’lim ta’lim muassasalarida joriy etishni tashkil etish” to‘g‘risidagi 3/1 sonli qarori qabul qilindi. Barcha oliy ta’lim muassasalari kabi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetida ham mazkur qaror ijrosini ta’minlashga doir qator ishlar amalga oshirilmoqda. Dastlab Toshkent davlat iqtisodiyot universitetida universitetning 10 nafar o‘qituvchisi (uch nafar pedagog, bir nafar psixolog, ikki nafar matematik, bir nafar kasb ta’limi o‘qituvchisi, bir nafar tarixchi, bir nafar rassom, bir nafar biolog) to‘rt kunlik trening-ceminarda ishtirok etib kelishdi. Keyin malaka oshirib kelgan o‘qituvchilardan guruhlar tashkil etilib, har bir fakultetda to‘rt kunlik dastur bo‘yicha o‘qish tashkil etildi. So‘ngra o‘qituvchilarga barcha fanlar bo‘yicha ikki oy ichida ta’lim texnologiyalarini yaratish vazifasi yuklatildi. Kafedralarda o‘qishlar tashkil etilib, o‘qituvchilarga ta’lim texnologiyasini yaratish o‘rgatildi. Qaysidir kafedralarda o‘qitish tizimli tashkil etilgan bo‘lsa, ba’zi kafedralarda bir-ikki marotaba trening o‘tkazish bilan ish yakunlab qo‘yildi. So‘ng kafedrada o‘qitiladigan fanlar o‘qituvchilarga taqsimlanib, universitet o‘quv bo‘limi tomonidan ko‘rsatib berilgan vaqt davomida ma’ruza va amaliy mashg‘ulotlardan ta’lim texnologiyasini yaratish shart ekanligi haqida ko‘rsatma berildi. Kimdir vazifani o‘zi xohlagan holda, kimdir o‘zi tushunmay turib majburan ishga kirishishdi. Belgilangan vaqt o‘tib bo‘lgandan so‘ng, kafedra mudirlari o‘qituvchilardan ta’lim texnologiyalarini olib kelib topshirishni talab qilisha boshlashdi. Biroq o‘qituvchilar belgilangan vaqt tugab bo‘lgan bo‘lsa ham ta’lim texnologiyasini tugallay olishmadi. Ayrim fan o‘qituvchilari yarim-yorti tarzda yaratishgan bo‘lsa, ayrimlari umuman topshiriqni bajarishmagan edi. Kafedra mudirlari o‘qituvchilardan bajarishni qattiq talab qila boshlashdi. Kafedra mudirlari o‘qituvchilar uchun har majlisda gap eshitib yurmasligini, kimki o‘z vaqtida bajarmasa, o‘sha o‘qituvchini biriktirilgan fandan dars berishdan mahrum qilishlarini aytib, ularga bosim o‘tkaza boshlashdi. Turli ta’na-dashnomlar ostida o‘qituvchilarning ko‘pchiligi ta’lim texnologiyasini yaratishni jadallashtirdi, ayrimlar esa fandan dars o‘tmaslikka ham rozi bo‘ldilar. Bu orada o‘quv-metodik boshqarmadan ta’lim texnologiyalarini to‘plashga mutaxassisligi fizik-matematik bo‘lgan mas’ul tayinlandi. Mas’ul rahbar yaratilgan texnologik ishlanmalarni olib kelib topshirishni talab qila boshlashdi. Avvaliga ta’lim texnologiyalarini elektron va qog‘oz variantda kafedra mudirlarining o‘zlari o‘quv-metodik boshqarmaga olib borishdi. Xato bajarilgan deb qabul qilimay boshlangandan so‘ng, har bir fan o‘qituvchisi o‘zi ishni topshirishga harakat qila boshlashdi. O‘qituvchilar ta’lim texnologiyalarini qabul qilishda universitet bo‘yicha mas’ulning oldiga borganlarida topshira olmasdan qayta boshladilar. Ularning deyarli barchasiga “Ta’lim texnologiyasi modeli”ning uchinchi bandi - “o‘quv mashg‘ulotining tuzilishi” (1-rasm)ni noto‘g‘ri bajargansiz degan ayb qo‘yildi. O‘qituvchilar mas’ulga ularga berilgan namunada shunday yozilganligini aytishganda, “yo‘q, u bandda mashg‘ulot rejasini kiritasizlar” (2-rasm) degan talab qo‘yildi.