Kasimova Gulyar Axmatovna Sholdarov Dilshod Azimiddin o’g’li

5.1.-jadval. 
«Keksalarni e’zozlash yili» Davlat Dasturini moliyalashtirish 
manbalari
73
.

№ 
Davlat dasturini moliyalashtirish 
manbalari 
mlrd.so’m
mln.AQSh 
dollarida
1. 
Byudjet va byudjetdan tashqari 
jamg’armalar mablag’lari 
310,3 
- 
2. 
Bajaruvchilar va homiylar mablag’lari 
995,2 
4,6 
3. 
Tijorat banklari kreditlari 
940,3 
- 
4 
Xalqaro tashkilotlar, moliyaviy 
institutlar mablag’lari va grantlar 
0,7 
225,0 
 
Jami 
2246,5 
229,6 
Moliyaviy tizimni shakllantirish va uni barqarorlashtirish, mazkur sohani 
davlat tomonidan boshqarish samaradorligini oshirish asosiy shartlaridan biri 
73
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Keksalarni e’zozlash yili» davlat dasturi to’g’risida»gi 2302-son Qarori. 
2015 yil. 18 fevral.

---

157 
sifatida amal qiladi. Bu borada davlat moliyasi rivojini ta’minlashda muhim 
ahamiyat kasb etib, u bir tomondan byudjet sohasi samaradorligiga, ikkinchi 
tomondan esa, davlat maqsadli jamg’armalari faoliyati natijaviyligiga to’g’ridan-
to’g’ri ta’sir ko’rsatadi. Hozirgi sharoitda davlat maqsadli jamg’armalarining 
dolzarbligi saqlanib qolmoqda. Chunki: 
-
bu jamg’armalar byudjet bilan birgalikda davlatning iqtisodiyotga 
aralashuviga imkon beradi va xususiy tadbirkorlikni moliyaviy qo’llab-
quvvatlashni ta’minlaydi; 
-
jamg’armalarning maqsadli xarakteri va maqsadi ularning mablag’laridan 
samarali foydalanishni davlat tomonidan nazorat qilishni engillashtiradi; 
-
ma’lum bir hollarda (ijobiy saldo mavjudligi) jamg’armalarning mablag’lari 
byudjet taqchilligini qoplash uchun jalb qilinadi. 
Barcha darajadagi byudjetlarning g’aznachilik ijrosiga xos xususiyat shundan 
iboratki, byudjetni ijro etish jarayoniga ishtirokchilarning salbiy ta’sirini istisno etadi. 
Davlat byudjeti xarajatlarining Yagona g’azna hisobvarag’idan amalga oshirish 
jarayonlari g’aznachilik tizimining to’liq joriy etilishini taqozo etadi. Davlat byudjeti 
ijrosida g’aznachilik tizimini joriy etish bo’yicha vazifalarning amalga oshirilishi qabul 
qilingan islohotlarda yuksak iqtisodiy va ijtimoiy samara olishni ko’zlaydi. 
Respublikamizda g’aznachilik tizimi faoliyatini yanada takomillashtirish 
uchun G’aznachilikning Yagona g’azna hisobvarag’ida doimiy monitoring 
o’tkaziladi. G’aznachilikning Yagona g’azna hisobvarag’i holatining monitoringini 
o’tkazish uchun quyidagi ko’rsatkichlar tizimidan foydalaniladi: buyurtma qilingan 
mablag’lar hajmi, Davlat byudjetining kassa tushumi va to’lovlari, Yagona g’azna 
hisobvarag’idagi mablag’larning kassa qoldig’i. 
Yagona g’azna hisobvarag’i holati monitoringining maqsadi quyidagilardan 
iborat:
–
Davlat byudjetining kassa ijrosida respublika byudjeti, mahalliy 
byudjetlar, davlat maqsadli jamg’armalarini mablag’lar bilan ta’minlash tartib-
qoidalarining ijrosini baholash; 

---

158 
–
Yagona g’azna hisobvarag’i holatini xarakterlovchi ko’rsatkichlarni 
baholash va tahlil qilish; 
–
Davlat byudjetiga kassa tushumlari va to’lovlarni prognoz qilish. 
G’aznachilikni joriy qilishdan asosiy maqsad – byudjet tizimi darajalarida byudjet 
mablag’larini samarali boshqarish, moliyaviy nazoratni kuchaytirish va barcha byudjet 
tashkilotlari uchun Yagona g’azna hisobvarag’i faoliyatini amalga kiritishdan iborat. 
G’aznachilik tizimining faoliyati nafaqat moliyaviy resurslarni safarbar qilish orqali 
Davlat byudjeti xarajatlarini muntazam ravishda boshqarish imkonini yaratadi, balki 
ular ustidan samarali nazorat qilish imkonini ham beradi.
«Majburiy to’lovlar, badallar va boshqa to’lovlarni o’tkazish Pensiya 
jamg’armasi daromadlarining belgilangan tasniflariga muvofiq tushumlarning har 
bir turi bo’yicha Pensiya jamg’armasining banklardagi tegishli hisob raqamlari 
bo’yicha amalga oshiriladi»
74
. 
O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi va davlat soliq xizmatining 
hududiy organlari: 
-
manbalar turlari bo’yicha Jamg’armaga majburiy to’lovlar, badallar va 
boshqa to’lovlarning to’g’ri hisoblanishi, to’liqligi va o’z vaqtida to’lanishi 
nazorat qilinishini; 
-
manbalar turlari va to’lovchilar bo’yicha Jamg’armaga majburiy to’lovlar, 
badallar va boshqa to’lovlar hisobi yuritilishini; 
-
yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan Jamg’armaga majburiy to’lovlar, 
badallar va boshqa to’lovlar to’g’ri hisoblanishini, shuningdek Jamg’arma 
bilan o’zaro hisob-kitoblarning holati tekshirilishini; 
-
qonun hujjatlariga muvofiq majburiy to’lovlar, badallar va boshqa 
to’lovlarni hisoblash tartibi va to’lash muddatlari buzilganligi uchun yuridik 
va jismoniy shaxslarga nisbatan moliyaviy va ma’muriy javobgarlik 
choralari qo’llanilishini; 
-
badallarning shaxslar bo’yicha hisobini amalga oshirish va mehnat 
74
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2010 yil 19 fevraldagi “O’zbekiston Respublikasi Moliya 
Vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamg’armasi to’g’risida Nizomni tasdiqlash haqida”gi 30-son 
Qarori. 

---

159 
daftarchalarini yuritish uchun har chorakda Pensiya jamg’armasiga yuridik 
shaxs bo’lmasdan tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanadigan shaxslar va 
dehqon xo’jaliklari a’zolari tomonidan to’langan badallarning miqdorlari 
to’g’risidagi ma’lumotlar taqdim etilishini ta’minlaydi. 
Respublikamizda yangi tartib g’aznachilik texnologiyasini rivojlantirish 
vazifalaridan biri – Yagona g’azna hisobvarag’i faoliyatida operatsiyalarni tezkor 
boshqarish 
va 
Yagona 
g’azna hisobvarag’ining likvidligini boshqarish 
kontseptsiyasini amalga oshirish imkonini beradi. Hozirgi kunda byudjet 
amaliyotida g’aznachilik texnologiyalarini takomillashtirish va davlatning 
moliyaviy resurslarini samarali boshqarish uchun Davlat byudjeti mablag’larini 
prognozlashtirish va kassali rejalashtirishni takomillashtirish bilan birga, Davlat 
byudjeti mablag’lari likvidligini oshirishga olib keladigan Yagona g’azna hisob-
varag’idagi operatsiyalarini nazorat qilish mexanizmini takomillashtirish zarur.