Kasimova Gulyar Axmatovna Sholdarov Dilshod Azimiddin o’g’li

7.3.-rasm.Investitsiya va jamg’arma faoliyatining aloqadorligi 
Yuqoridagi rasmda ko’rsatilishicha, iqtisodiyot sub’ektlarining daromadlari bir 
qismi jamg’armaga aylanadi. Investitsiya vositasida ishlab chiqarish kengaytiriladi, 
texnik va texnologik jihatdan takomillashtiriladi. Investitsiya tadbirkorlik 
faoliyatining moddiy-iqtisodiy negizidir. Investitsiya samarasi, bir tomondan 
tadbirkorlik faoliyatining iqtisodiy natijalarida, qiymat ko’rinishida ifodalansa, 
investitsiyaning qancha muddatda o’zini oqlashi mumkinligi uning samaradorligini 
vaqt birligi orqali ifodalaydi. 
«Investitsiya» tushunchasi «kapital qo’yilmalar» tushunchasiga nisbatan mazmun 
jihatdan olganda kengroq tushunchadir. Asosiy fondlarni yangilashga va 
kengaytirishga sarf etiladigan mablag’larga kapital qo’yilmalar deb ataladi. 
Investitsiya qo’yish ob’ektlari kapital qo’yilmalar ob’ektlariga nisbatan ancha 
Инвестиция ва 
жамғарма 
фаолиятининг 
алоқадорлиги 
даромад
жамғарма

инвестиция
тадбиркорлик
даромад

---

244 
kengroqdir. Kapital qo’yilmalar ob’ektiga asosiy fondlar kirsa, investitsiya 
ob’ektlariga aylanma mablag’lar, aktsiya, obligatsiya va boshqa moliyaviy 
ob’ektlar, shuningdek mulklardan foydalanish va egalik qilish huquqlari, ilmiy-
texnika mahsulotlari, nou-xau, kadrlar tayyorlash va boshqalar ham kiradi. 
Investitsiyalar, qo’yiladigan ob’ektlarga ko’ra real, moliyaviy va intellektual 
investitsiyalarga bo’linadi.
Asosiy fondlar va aylanma mablag’larga investorlar qo’yadigan barcha turdagi 
mablag’lar real investitsiya deb ataladi. Hozir respublikamiz milliy iqtisodiyotini 
tarkibiy qayga ko’rish uchun yangi texnika, texnologiya va katta hajmdagi qurilish 
ishlarini amalga oshirish zarurligi sababli real investitsiyalarga ehtiyoji juda katta. 
Bu ehtiyojni qondirishning asosiy yo’nalishlaridan biri korxonalar investitsion 
faoliyatini rag’batlantirish hisoblanadi.
Respublikamizda jamg’arib boriladigan pensiya tizimi mablag’larini investitsion 
faoliyatini tahlil qilish, uning hozirgi holatini o’rganib chiqish va mavjud bo’lgan 
muammolarni aniqlash muhim hisoblanadi.
Xorijiy mamlakatlarda pensiya tizim ostida maxsus investitsion fondlar yaratildi. 
Masalan, Ispaniyadagi «Ijtimoiy himoya rezervi», Frantsiyadagi «Pensiya rezerv 
fondi», Kanadaning «Pensiya fondi»