Касимова Гуляр Ахматовна

 
 
 
 
 
 
 
 
2.1.1.-расм. Давлат молиясининг таркибий тузилиши
1
 
Машҳур шотланд иқтисодчиси Адам Смит «Халқлар бойлигининг 
табиати ва сабаблари ҳақида тадқиқот» асарида давлат молиясининг давлат 
1
Ваҳобов А.,Қосимова Г. Давлат молиясини бошқариш. Ўқув қўлланма. Тошкент. Иқтисод-молия. 2008. –
Б.21.
Давлат
мақсадли 
жамғар- 
малари
 
Давлат 
бюджети 
Давлат 
 кредити 
Давлат
корхона 
лари 
 молияси 
Давлат 
молиясининг 
таркибий тузилиши 

---

80 
ва жамият ҳаётидаги юксак аҳамиятини кўрсатиб берган. Жамиятни идора 
қилишда давлат муҳим ўрин тутган бугунги кунда давлат молияси ва 
молиявий муносабатлар тарихий тараққиётнинг энг муҳим омилларидан 
бирига айланди. Америкалик иқтисодчилар Г. Коун, М. Клюдо фикрларига 
кўра, давлат солиқларидан ва трансферт тўловларидан фойдаланиш йўли 
билан жамият миллий даромадини камбағаллар фойдасига қайта тақсимлаш 
имконига эга. Немис олимлари А.Вагнер, М.Веберх, Г. Шмоллерларнинг 
фикрига кўра, мамлакатнинг бойлиги ва даромадларини адолатли 
тақсимлашда давлат молиясидан фойдаланиш мумкин. Шу фикрларга 
қўшилган инглиз олими Д. С. Милль мамлакатдаги ижтимоий зиддиятларни 
юмшатиш мақсадида давлат бюджети даромадларини тақсимлаш соҳасида 
ўзгартиришлар киритиш кераклиги тўғрисидаги таклиф билан чиқди.
Давлат 
томонидан 
иқтисодий 
ва 
ижтимоий 
вазифаларининг 
бажарилишида, давлат маблағларини қайта тақсимлаш ва бозор 
инфратузилмасини ривожлантиришда давлат молияси муҳим аҳамиятга эга. 
Ишлаб чиқарилган моддий неъматларни тақсимлаш ва аҳолига етказиш 
давлат молияси орқали амалга оширилади. Аҳолини ижтимоий ҳимоя 
қилиш билан боғлиқ чора-тадбирларни молиялаштириш асосан мазкур 
маблағлар ҳисобидан молиялаштирилади.
Давлат молиявий хавфсизлиги - миллий хусусиятларидан келиб чиқиб, 
молия сиёсатни амалга оширилишидан иборат. Давлатнинг иқтисодий 
хавфсизлигини таъминлаш масалалари тегишли қонун ҳужжатлари билан
тартибга солинди. Бу қонун ҳужжатларида давлатнинг иқтисодий
хавфсизлигини таъминлаш стратегиясининг мақсади ва объектлари, 
иқтисодий хавфсизликка путур етказиши мумкин бўлган таҳдидлар 
тавсифи келтирилади. Иқтисодий хавфсизлик талабларига мос келувчи
иқтисодиёт ҳолатининг мезонлари ва кўрсаткичлари тизими 
шакллантирилади. Замонавий иқтисодиётни молия инструментларининг 
устувор ўрнини ҳисобга олган ҳолда, молиявий дастаклардан фойдаланган 

---

81 
ҳолда, молия механизми орқали бошқарилувчи иқтисодиёт сифатида
тавсифлаш мумкин.