Kasbiy psixologiyada shaxs muommosi

Kasbiy psixologiyada shaxs muommosi

REJA:

REJA:

• Shaxs haqida tushuncha. Idivid. Shaxs. Individuallik .
• Shaxsning asosiy nazariyalari
• Shaxsning namayon bo’lishi
• Shaxsning shakillanishi va rivojlanishi

“Shaxs” tushunchasi psixologiyada eng ko’p qo’llaniladigan tushunchalar sirasiga kiradi. Psixologiyada o’rganadigan barcha fonamenlar aynan shu tushuncha atrofida qayt etiladi. Inson ruxiy olami qonuniyatlari bilan qiziqqan har qanday olim yoki tatqiqotchi ham shaxsning ijtimoyiligi va aynan jamiyat bilan bo’lgan aloqasi masalasini chetlab o’tolmagan.

• “Shaxs” tushunchasi psixologiyada eng ko’p qo’llaniladigan tushunchalar sirasiga kiradi. Psixologiyada o’rganadigan barcha fonamenlar aynan shu tushuncha atrofida qayt etiladi. Inson ruxiy olami qonuniyatlari bilan qiziqqan har qanday olim yoki tatqiqotchi ham shaxsning ijtimoyiligi va aynan jamiyat bilan bo’lgan aloqasi masalasini chetlab o’tolmagan.

Shuni aloxida takidlash lozimki, “Homo sapiens”-”aqilli zot” tushunchasi o’zida ifoda etuvchi jonzotning paydo bo’lganiga taxminan 40 ming yildan oshibdi. Bu davrda olimlarning e’tirof etishlaricha , 16ming avlod almashgan.

• Shuni aloxida takidlash lozimki, “Homo sapiens”-”aqilli zot” tushunchasi o’zida ifoda etuvchi jonzotning paydo bo’lganiga taxminan 40 ming yildan oshibdi. Bu davrda olimlarning e’tirof etishlaricha , 16ming avlod almashgan.

SHAXS
Ongi
Nutqi (shaxslar aro muloqot)
Gurux a’zosi
Ijtimoiy munosabat(jamiat a’zosi)
Faoliyat

Shaxs bilan jamiyat o’rtasidagi o’zaro munosabatlar asososan ikki polyar nuqtai nazardan kelib chiqadi.

• Nativizm yo’nalishining tarafdorlari insonlardagi barcha xususiyatlarni tug’ma xarakterga ega, deb eritof etadilar.(Leni, Gruber va boshqalar)

• Emparizm tarafdorlarining fikricha, yangi tug’ulgan bola go’yoki “oq qog’oz”, unga hayot va undagi talablar o’zining qonuniyatlarin yozadi va bola unga so’zsiz bo’ysunishga majbur . Bu yo’nalishning asoschilaridan biri Dj. Lok bo’lib (1632-1704) fikricha tug’ma fikirlar yoki g’oyalar bo’lishi mumkin emas xoxish tilak va og’riq kabi elementlar sezgilarining qayta ishlanishi natijalaridir.

• G. Leybnits(1646-1716) Lokka e’tiroz bildirib, xayotda umuman toza sof doskaning o’zi bo’lmaydi, xattoki eng yaxshi siiliqlangan marmar yuzasida ham sezularli teshiklar, do’ngliklar yoki tug’ma asoratlar bo’ladiki, layoqatlardek inson taqtirida ma’lum rol o’ynaydi

• G. Leybnits(1646-1716) Lokka e’tiroz bildirib, xayotda umuman toza sof doskaning o’zi bo’lmaydi, xattoki eng yaxshi siiliqlangan marmar yuzasida ham sezularli teshiklar, do’ngliklar yoki tug’ma asoratlar bo’ladiki, layoqatlardek inson taqtirida ma’lum rol o’ynaydi

• Bu ikki yo’nalish o’rtasidagi tortishuvlarga chek qo’yish maqsadida F. Galton qator eksperimental tatqiqotlar o’tkazib, xar bir individga xos differinsial xususiyatlar mavjudligini “egizaklar metodi “ yordamida asoslashga xarakat qiladi. Galton tomonidan irsiy va orttirilgan sifatlar munosabati yuzasidan aniqlangan natijalardan keltirilgan.

• Shaxs jamiyatga nisbatan barcha tartib – qoidalarni qabul qiluvchi sub’bekt bo’lsa, jamiyat- ijtimoiy intizom va tartibning, madaniyatning mufassal ko’rinishidir.
• IJTIMOIY NORMA
• Shaxs xayotidagi shunday kategoriyaki, u jamiyatning o’z azolari xulq-atvoriga nisbatan ishlab chiqqan va ko’pchilik tomonidan e’tirof etilgan xarakatlar talablaridir.

• “Id”sohasi-bu shaxsning instinktli jihati bo‘lib, unda shaxsning eng kuchli instinktlari o‘rin olgan.
• Shaxs strukturasi quyidagi tuzilmalardan iborat: ego, person, anima (animus), soya va o‘zlik
• Ego-ongning markazi bo‘lib, o‘z-o‘zini anglashning asosi hisoblanadi