Kasbiy psixologiya

Mafkuraviy fanatlar Terrorchilarning juda xavfli tipi hisoblanadi, shaxsiy e’tiqodlari (diniy, mafkuraviy, siyosiy) va xatti-harakatlariga, shuningdek o‘z dunyoqarashlari, o‘zining gunohsizligi hamda insonlarning taqdirini boshqarish mumkinligiga ishonadilar. Ushbu toifadagilar notiq- ligi, yetarli darajada yuqori aqliy darajasi va boshqa odamlarga samarali psixologik ta’sir eta olish qobiliyati mavjudligi bilan ajralib turadilar.

Bevosita tashkilotchilar - ma’lum ma’noda barqaror va sovuqqon tip. Aniq teraktlar, oldindan o‘ylangan va rejalashtirilgan terrorchilik aktlari g‘oyaviy ta’minlanganlik va emotsional qat’iyatlilik bilan amalga oshiri- ladi. Lider ushbu faoliyatdan tashqarida bo‘lishni ma’qul ko‘radi.

Namoyishkorona tip - ochiqchasiga jangovar boshqaruvchi, maqtan- choq va o‘zini yaxshi ko‘ruvchi «dovyurak-jangchi». Barcha narsalar va hammaga nafrat ko‘zi bilan qarab lazzatlanadi. O‘z-o‘zini buyukligiga ishontirish ularga xos xislat.

Ikkinchi kategoriyaga turli ko‘rinishdagi noqonuniy yoki jinoiy yo‘llar yordamida oddiy mablag‘ yig‘ish bilan shug‘ullanuvchi shaxslar kiradi.

Yollovchi - boshqalarni terrorchi tashkilotlarga jalb qiluvchi shaxs. Yuqori va tez psixologik aloqa o‘rnatishga moyil, psixotexnologik ko‘nikmalarga ega, ishontirib (gipnoz) ta’sir qilishi bilan ajralib turadi. Ushbu toifadagilar terrorchi tashkilotlarda eng kuchsiz bo‘g‘in hisoblanib, ularning vazifasi ta’sirga tez beriluvchi odamlarni aniqlash va topib, psixologik ta’sir o‘tkazishdan iborat.

Teraktlarni tayyorlovchilar asosan sobiq maxsus xizmat xodimlari bo‘lib, ikki yoki undan ortiq davlatlarda maxsus xizmatlarda tayyorgar- likdan o‘tganlar. Ularda uzoq yillar davomida qo‘poruvchilik, ba’zan esa antiterrorchilik faoliyati bilan shug‘ullanish natijasida terrorchi shaxslarga xos bo‘lgan psixologik sifatlar shakllangan. Biroq, yosh jihatidan yoki biror-bir sabab tufayli davlat xizmatining ijtimoiy yo‘nalganligini o‘zgartiradi. Masalan, ular odatiy davlat xizmatida, biroq «dushman tarafi»da bo‘lib faoliyat olib boradilar. Bunday maxsus xizmat xodimla­rining ma’naviy-axloqiy, insoniy qadriyatlari qo‘poruvchilik faoliyati bilan uzoq yillar davomida shug‘ullanishi natijasida yo‘q bo‘lib ketgan. Ijtimoiy yo‘nalganlikning o‘zgarishida asosiy rolni «moddiy manfaat» o‘ynaydi. Terrorizmda ushbu faoliyat bilan shug‘ullanuvchilar uchun davlat xizmatiga qaraganda bir necha barobar ko‘p haq to‘lanadi.

Pedagog-murabbiylar teraktlarni tayyorlovchilar bilan bir jabhada faoliyat ko‘rsatadilar. Bu shaxslar terrorchilik faoliyatining barcha muta- xassisligi bo‘yicha yo‘riqchi (instruktor)lik faoliyati bilan shug‘ullanadilar. Odatda ular boylik girdobiga tushgan sobiq maxsus xizmat xodimlaridir.

Pedagog-murabbiy Terrorchilarning professional faoliyati o‘zgarmaydi. Ular ilgari terrorizmga qarshi kurashishni o‘rgatgan bo‘lsalar, endilikda esa, o‘tmishdagi tajribalariga suyangan holda, Terrorchilarni o‘zlarining sobiq shogirdlariga qarshi kurashishga o‘rgatadilar.