Kasbiy pedagogika

K a sb - h u n a r kolleji 
o 'q u v c h ila r n in g kasb-hunarga moyilligi, 
bilim va k o ‘nikm alarini chu q u r rivojlantiruvchi, tanlab olingan kasb- 
h u n ar b o ‘yich a bir yoki bir necha ixtisosni egallash im konini yaratish 
m a q s a d id a tegishli davlat ta 'lim standartlari doirasida o 'r t a m axsus, 
k as b -h u n ar t a ’limini beruvchi. yuridik m a q o m g a ega t a 'li m m uassa- 
sasidir.
K a sb -h u n ar kollejlari yangi turdagi t a ’lim m uassasalari b o i i b ,
ularning jih o z la n g a n lik darajasi, p e d a g o g ik tarkibning puxta tan-
68

---

langanligi. shuningdek, o 'q u v ja ra y o n in in g z a m o n a v iv texnika va 
te x nologiyalar y o rd a m id a tashkil etilishi alohida e ’tib o rg a loyiq.
A k a d em ik litsey va k a sb - h u n a r kollejlarining bitiruvchilariga 
davlat tom o n id a n ta sd iq la n g a n n am u n a d a g i d ip lo m lar beriladi. U s h ­
bu d iplom lar asosida b itiruvchilar t a ’limning keyingi bosqichlarida 
o 'q ish n i d av o m ettirish yoki e g a lla n g an ixtisos va k a s b - h u n a r b o 'y i c h a
m eh n at faoliyati bilan s h u g 'u lla n is h huquqini qoMga kiritadilar.
4.5, K asb iy t a ’lim rivo jla n ish in in g asosiy o m illari
Kadrlar tayyorlash tizim id a kasbiy t a ’lim riv o jlanishining asosiy 
omillari q u y idagilarda n iborat:
- O 'z b e k isto n R espublikasi davlat m ustaq illig ig a erishib, iqtisodiy 
va ijtimoiy rivojlanishning o 'z i g a xos yoMini tanlaganligi;
- R espublikaning d e m o k ra tik h u q u q iy davlat v a adolatli fuqarolik 
ja m iy a ti qurish voMidan izchil ilgarilab borayotganligi;
- m am lak at iqtisodiyotida tub o 'z g a rtirish la rn in g a m a lg a oshiri- 
lishi. respublika iqtisodiyoti, asosan, x o m a s h y o y o 'n a li s h id a n raqo- 
batbardosh pirovard m a h s u lo t ishlab chiqarish y o d i g a izchil o 'ta y o t- 
ganiigi. m a m la k a t ek sp o rt salo hivatining k en ga yotga nligi;
- davlat ijtimoiy siyosatida shaxs m anfaati va t a ’lim ustuvorligi 
qaror topganligi:
- m illiy o ‘zlikni an g la s h n in g o 's i b borishi. vatan p a rv arlik , o'z. 
Vatani uchun iftixor tu y g 'u s in i n g sh a kllana yotga nligi, b o y m illiy 
m a d aniy-ta rixiy a n ’ana la rga va x alq im iz n in g intellektual m ero sig a 
hurm at;
- O 'z b e k is to n n in g ja h o n h a m ja m iy a tig a integratsiyasi, re sp u b li­
kaning ja h o n d a g i m avqei va o b r o '- e 't i b o r i n in g m u s ta h k a m la n ib b o ­
rayotganligi.
Shu bilan birga m av ju d t a ’lim -tarbiya tizimini tub d an isloh qilish, 
uni zam on talablari darajasiga k o ‘tarish, milliy k ad rla r ta y y o rla sh n in g
yangi tizimini barpo etish, kelajak uch u n barkam ol, salohiyatli avlodni 
tarbiyalashning huquqiy asoslari b o 'l g a n 1992-yil 8 -d e k a b rd a qabul
69

---

qilingan asosiy q o nun - O 'z b e k isto n R espublikasining K onstitutsi- 
yasi, 1997-yilda qabul qilingan « T a ’lim t o ‘g ‘risida»gi Q onun « K a d r ­
lar tayyorlash m illiy dasturi», O 'z b e k is to n R espublikasi P re z id e n ti­
ning 1997-yil 6-oktabrdagi «T a'lim -tarb iy a va kadrlar tay y o rla sh
tizim ini tubdan isloh qilish, barkam ol avlodni v o y a g a y etk az ish
t o ‘g ‘risida»gi Farm oni, 2008-yil 1-apreldagi «Real iqtisodiyotning 
soha va tarm oqlari talablariga j a v o b beradigan m alakali kadrlarni 
tayyorlashni t a ’m inlash chora-tadbirlari t o ‘g ‘risida»gi farm oyishi.
0 ‘zbekiston R espublikasi Vazirlar M a h k a m a s in in g
1998-yil 
5 -yanvardagi «U zluksiz t a 'lim tizimi uchun davlat t a ’lim stan d art­
larini ishlab chiqish v a jo riy etish t o ‘g ‘risida»gi 5-sonli, 1998-yil 
24-fevraldagi « A k a d e m ik litseylar va kasb -h u n ar kollejlarini tashkil 
etish va ularning faoliyatini boshqarish t o ‘g ‘risida»gi 77-sonli,
1998-yil 13-maydagi « 0 ‘zbekiston R espublikasi o ‘rta m axsus, kasb- 
h u n ar t a ’Iimini tashkil etish chora-tadbirlari t o ‘g ‘risida»gi 204-sonli, 
2000-yil 16-oktabrdagi « 0 ‘rta maxsus, k asb-hunar t a ’limi D a v la t 
t a ’lim standartlarini tasdiqlash t o ‘g 'rsid a » g i 400-sonli, 2006-yil 
27-iyuldagi « U m u m t a ’lim m aktablari bitiruvchilarining a k a d e m ik
litsey va kasb -h u n ar kollejlarida o'q ish in i y ana da kengaytirish chora- 
tadbirlari t o ‘g ‘risida»gi 427-sonli va boshqa qarorlari kasbiy t a ’lim 
rivojlanishining asosiy omillari b o 'lib x iz m a t qiladi. U sh b u qarorlarda 
quyidagi va b o sh q a kasbiy t a ’limni rivojlantirishga qaratilgan v a z i­
falar belgilab berilgan:
- t a ’lim islohotlari natijasida a k a d em ik litsey, k a sb -h u n a r 
kollejlari va b o s h q a turdagi o 'q u v m uassasa la rining shakllantirilishi 
va rivojlanishi;
- oliy o ‘quv y u rtlarida kasb t a ’Iimini o ‘qitilishning y o ‘lga q o ‘yila- 
yotganligi, bu borada alohida fakultet va b o ' limlarning tashkil etilishi;
- kasb iy p e d a g o g ik a n in g boshqa fanlar bilan y an a d a jip s ro q
b o g 'la n ib borishi, istiqbolda am alg a oshirilishi k o ‘zd a tutilgan bilim
sohalari tu tash u v id a yangi konsepsiya va n azariyalarning y u z a g a
kelishi;
70

---

-
kasbiy t a 'l i m m u ass as a la rin in g aholiga ta 'l i m xizm atlarini 
k o 'rsa tish borasidagi faoliyat turlarining ortib borishi, o ’z bazasida 
tayyor m a h s u lo t ishlab chiqarish n in g y o 'l g a q o ‘yilishi; m ehnatni 
tashkii qilishning ilg ‘o r shakllarini jo riy etishi va boshqalar.