Kasbiy pedagogika

Tarbiya jarayoni
- m a q sa d g a y o ‘nalganlik;
- k o ‘p omillik;
- jo 's h q in lik ;
- davom iylik;
- uzluksizlik;
- kom plekslilik;
- variantlilik;
- ikki tom onli xarakter;
- natijalarning olisligi;
Tarbiya vazifalari.
1. 
O ' z vatani fuqarosini tarbiyalash. Tarbiyaning bu vazifalarini 
a m a lg a oshirish quyidagilarni taqozo etadi;
a) M illiy vatanparvarlik, o ‘z Vataniga, tarixiga, m a d a n iy a tig a
iftixor t u y g ‘usi;
255

---

b) M illatlararc m adaniy m unosabatlar, siyosiy m adaniyat.
2. S haxsning m a'n a v iy a tin i shakllantirish. M a ' n a v i y a t - k i s h i n i n g
ichki dunyosi b o ‘lib, uning ja m iy a t va tabiatdagi « M en»i, obrazi, 
taqdiri va rolini ifoda etadi. M a 'n a v i y a t darajasi - bu, m a ’lum 
m a 'n o d a , insoniylik mezonidir. M a ’naviyatni shakllantirish bu uning 
shaxsiy harakatlari, intilishlari, refleksiyasi bilan kishining ichki 
dunyosini vujudga keltirishdir.
3. M eh n a tk a s h insonni iqtisodiy tafakkurini tarbiyalash m ehnatga, 
kasbga h u rm at va ijtim oiy-psixologik jih a td a n yoshlarda m ustaqillik. 
ijod, ishchanlik, faollik, yuqori kasbiy tayyorgarlik sifatlarini kuchay- 
tirish zarur.
4. R uhiy-jism oniy s o g 'lo m lik n i tarbiyalash. Bu ax loqiy-hayotiy 
m u v o zan a t va psixologik qulaylik holatini ushlab turish h am d a 
j is m o n iy rivojlanish m e ’yoridan uzoqlashib ketishga y o ‘l q o ‘y m a s lik
k o ‘nikm alarini shakllantirishdir.
5. Insonning tabiat bilan m unosabatini u y g ‘unlashtirish.
E k o lo g ik fojia m u am m o si d avrim izning eng dolzarb m u am -
m olaridan biridir. K ish in in g ta b ia t bilan m unosabatini u y g 'u n la sh tirish
q a t’iy hududiy o ‘ziga xoslikni hisobga olgan holda oMkashunoslik 
va tabiatshunoslik b o ’yicha am aliy faoliyatni kuchaytirish va 
kengaytirishni talab etadi. Bu esa, o 'z navbatida, tarbiyalanuvchilarga 
nafaqat e k ologik xavfsizlik qoidalarni anglab yetish. balki tabiatni 
q o ‘riqlash ishida shaxsan qatnashish zarurligiga ishonch hosil qilish 
imkonini h am beradi.
6. S haxsda induviduallik va jam o av iy lik n i tarbiyalash.
H ozirgi paytda ayrim p edagogik doiralarda individual tarbiya had- 
dan tashqari m aqtalm oqda. Aslida, individual va ja m o a v iy tarbiya bir- 
biriga zid em as. Individuallik tabiat tuhfasi b o ‘lib, uni rivojlantirish 
zarur. M o d o m ik i. inson ja m iy a td a yasha r ekan, u jam iy a td a g i axloq va 
huquq m ezonlarini, ijtimoiy fikrlarni hurm at qilishi lozim. M e h n a tn in g
aksariyat k o ‘rinishlari uchun j a m o a harakati zarur boMadi. Shu tufayli 
ja m o a v iy lik ruhida tarbiyalash dolzarb m asala b o ‘lib hisoblanadi. 
Ayni c h o g 'd a individual tarbiya n ih oyatda m uhim dir, chunki bunga,
256

---

dastlab yetarlicha e 'tib o r b erilm agan edi. hozir esa buni za m o n a v iy
ijtim oiy-iqtisodiy o 'z g a rish la rn in g o 'z i talab etm oqda.