Kasbiy pedagogika

«T a’lim t o ' g ‘risid a»gi q o n u n m ohiyati.
Q o n u n fuq a ro iarg a t a ’lim. tarbiya berish, k a s b - h u n a r o 'r g a tis h n in g
huq u q iy asoslarini belgilaydi h am d a har k im n in g bilim olishdan 
iborat konstitutsiyaviy huquqini t a ’m in la sh g a qaratilgan.
59

---

« T a’lim to 'g 'r is i d a » g i qonun beshta boMitn 34 ta m o ddadan iborat 
b o'lib, unda O 'z b e k isto n R espublikasida t a 'lim tizimini am alga 
o shirishning huquqiy asoslari to'liq belgilab berilgan.
K a d r la r tayyorlash milliy dasturi m ohiyati.
Kadrlar tayyorlash m illiy dasturini m ohiyatini anglash uchun bu 
dasturni qabul qilishga qanday sabab va oqibatlar turtki boMganligini 
k o ‘rib c h iq m o g ‘imiz, 19 97-yilgacha m avjud b o 'lg a n eski ta 'lim - 
tarbiya tizim ining kam chiliklari va m uam m o la rin i tahlil qilib k o 'r - 
m o g 'i m iz kerak. Eski kadrlar tayyorlash tizim ining kam chilik va 
m u am m o la ri quyidagilardan iborat edi:
- kadrlar tayyorlash tizim ining d e m o k ra tik o 'z g a ris h la r va bozor 
islohotlari talablariga m uvofiq em asligi;
- o 'q u v ja ra y o n in in g m o d d iy -tex n ik a va ax borot bazasi vetarli 
emasligi, yuqori m alakali p eda gog kadrlarning yetishm asligi;
- sifatii o 'q u v - u slu b iv va ilmiy ada b iy o t h a m d a didaktik material- 
larning kamligi;
- ta'lim tizimi. fan va ishlab chiqarish o ’rtasida puxta o 'z a ro h a m ­
korlik va o 'z a r o foydali integratsiyaning y o 'q lig i;
- t a ’lim -tarbiya va o ‘quv ja ra y o n la rin in g tarkibi, bosqichlarini bir- 
biri bilan uzviy b o g 'la sh , y a ’ni uzluksiz t a ’lim-tarbiya tizimini tashkii 
qilish m u am m o la ri hat qilinm aganligi;
- am aldagi t a ’lim tizimi zam onaviy, tara qqiyot topgan d em okra tik 
davlatlar talablariga j a v o b bera olm ayotganligi;
- mutaxassislar tayyorlash, ta'lim -tarbiya tizimi jam iyatda bo'layot- 
gan islohot. yangilanish jarayonlari talablari bilan bog'lanrnaganligi:
Yuqoridagi kam chilik va m u a m m o la rn i hal qilishni k o 'z d a tutgan 
quyidagi om illar m avjud kadrlar tayyorlash tizimini isloh qilishga 
turtki boMdi:
- R espu b lik an in g dem o k ra tik huquqiy dav lat va adolatli fuqarolik 
jam iy ati qurish y o 'lid a n izchil iIgarilab borayotganligi:
- m a m la k a t iqtisodiyotida tub o 'z g a rtirish la rn in g am alg a oshi- 
rilishi. respublika iqtisodivoti, asosan, x o m a sh y o y o 'n a lish id a n ra- 
qob atb ard o sh pirovard m ahsulot ishlab chiqarish y o 'lig a izchil 
o ‘tayotganligi, m a m la k a t eksport salohiyatining kengayotganligi;
60

---

- davlat ijtimoiy sivosatida shaxs manfaati va t a 'l i m ustuvorligi 
qaror topganligi:
- m illiy o 'z likni ang lash n in g o ‘sib borishi, vatanparvarlik, o ' z Va- 
tani uchun iftixor tu y g 'u s i n i n g shakllanayotganligi, boy m illiy m ad a- 
niy-tarixiy a n ’analarga va x a lq im iz n in g intellektual m e ro sig a hurm at;
- O 'z b e k is to n n in g ja h o n h a m ja m iy a tig a integratsiyasi, respubli- 
k aning ja h o n d a g i m avqei va o b r o ‘- e ’tiborining m u s ta h k a m la n ib bo- 
rayotganligi.
« K a d rla r tayyorlash milliy dasturi» haqida h u k u m a t darajasidagi 
bu fikrni O 'z b e k is to n P rezidenti Islom K a rim ov Vazirlar M a h k a ­
m asining « O 'z b e k is to n n in g 1996-yildagi ijtim oiy-iqtisodiy ta ra q ­
qiyoti yakunlari h am d a 1997-yildagi iqtisodiy islohotlarning u stu v o r 
y o ‘nalishlari»ga b a g 'is h la n g a n m ajlisidagi nutqida bayon etdi:
« 1 9 97-yilda biz yaxshi, z a m o n a v iy talablarga j a v o b b erad ig an
kadrlar tayyorlash m asala sig a alohida e 'ti b o r berishim iz kerak.
T a 'iim tizim ini tubdan qay ta k o 'r ib chiqish vaqti yetdi, p ro fe ssio ­
nal bilim larni egallash im koniyatlarini kengaytirish, m a ’m u r-m e- 
nejerlarni tayyoriashni y o 'l g a q o ‘yish, yangi sharoitlarda, y angi 
z a m o n a v iy tex n o lo g iy alard a ishlashga qobil ishchi va m u ta x a s s is ­
larni tayyoriashni y o 'l g a q o ‘yish lozim.
B iz b ugun shunga ta y y o rm iz m i? B u n in g uchun z a ru r k u ch va 
resurslarim iz borm i?
M a n a shu m inbarda n turib. q a t ’iy ay tam anki, ha O 'z b e k i s t o n an a
shu n d ay k u ch -q u v v at va re surslarga ega» ( « M a ’rifat» gazetasi. 1997- 
yil 1-mart).