Касбий қайта тайёрлаш йўналиши

Ҳикоя юзасидан саволлар бериш: 
1. 
Кариманинг қайси иши бувисига ёқмади? 
2. 
Бувиси Каримага нималар деди? 
3. 
Кариманинг бувиси қотган нонларни нима қилар экан? 
4. 
Бувиси нима учун «Нон ҳам-нон, увоғи ҳам-нон» деди? 

---

203 
5. 
“Тежамкорлик” деганда нимани тушунасиз? 
«Сеҳрли доира» ўйини орқали болаларга нон ҳақидаги шеър, қўшиқ, 
топишмоқ, тез айтиш матнларини такрорлатиш. 
Назорат саволлари: 
1. Тежамкорлик сабоқлари интеграциялашган машғулот тарзида қайси 
машғулотлар билан мужассамлаштирган ҳолда олиб борилади? 
2. Дастурнинг вазифалари нимадан иборат? 
3.“Тежамкорлик сабоқлари” дастурининг мақсади нимадан иборат? 
Адабиётлар рўйхати 
1. Такомиллаштирилган “Болажон”таянч дастури. Т.: 2016
2. З. Рахимова, К.Низомова “Ҳаёт хавфсизлиги асослари ” дастури ва 
услубий қўлланмаси. Т.: 2006й 
3.А.З.Тошқўзиева “Иқтисодий билимлар сари”. Т.: 2009й 
4.“Зумрадойлар давраси”йўриқномаси. Т.: 2014й 
5. М.Н.Аъзамова, М.Файзуллаева, М.Рустамова “Тежамкорлик 
сабоқлари” дастури 2015 й 
uzedu.uz 
eduportal.uz 
ziyonet.uz 
 
2- амалий машғулот: Атроф-муҳитга эҳтиёткорона
муносабатда бўлиш. 
Ишнинг мақсади:Тарбиявий жараёнда атроф-муҳитга эҳтиёткорона 
муносабатда бўлишнинг ўзига хос томонлари, болаларнинг ёш хусусиятларини 
инобатга олган ҳолда машғулот ишланмаларини ишлаб чиқиш. 
Мактабгача ёшдаги болаларда сезги тажрибаси йиғилади, улар атроф - 
олам ҳодисаларини барча алоқа ва муносабатларда табиий шароитларда 
кўрадилар. Сайрлар болаларда қизиқиш уйғотади, уларга катта қувонч, атроф-
олам 
билан 
муносабатда 
бўлиш 
эса 
лаззат 
бахш 
этади. 

---

204 
Мактабгача ёшдаги болани атроф-олам билан таништириш орқали боланинг 
ҳар томонлама билимларини эгаллаши психик жараёнларнинг ривожланиши, 
қобилиятларини ўсиши, илмий дунёқарашини шаклланиши аҳлоқий 
сифатларни ижобий хулқ, одатларини ўзлаштирилиши эстетик ҳиссиётларни 
ривожланишига эришилади. Атроф-оламнинг гўзаллиги болаларда чуқур 
ҳиссиётлар уйғотади, ўчмас таассурот қолдиради, эстетик ҳиссиётларнинг 
ўсишига ёрдам беради. Шу асосда атроф-оламга мухаббат, унга эҳтиёткорона 
муносабатда бўлиш, ватанга мухаббатни шакллантириб, атроф -оламни 
ўрганишга қизиқиши ўсади. 
Кузатиш атроф - олам предметлари ва ҳодисаларини мақсадга мувофиқ 
режали идрок этишдир. Кузатиш мураккаб билиш фаолияти бўлиб унда идрок, 
тафаккур ва нутқ иштирок этади. Барқарор диққат талаб этилади. 
Кузатилаётган ҳодисани тушунтиришда боланинг тажрибаси, билими ва 
малакалари муҳим аҳамиятга эга бўлади. Атроф - оламни болалар билан 
биргаликда кузатишни ташкил этар экан, тарбияни бир қатор вазифаларини ҳал 
этади: болаларда атроф -олам хақидаги билимини шакллантиради, кузатишни 
ўргатади, кузатувчанликни ўстиради, эстетик жиҳатдан тарбиялайди. Предмет 
ва ҳодисаларнинг хусусияти ҳамда сифатлари ҳақидаги билимларни 
шакллантириш мақсадида ташкил этиладиган қисқа муддатли кузатувлар 
жараёнида болалар қисмларнинг шакли, ранги, катталиги, тузилиши, фазовий 
жойлашувини ўрганадилар ва ҳоказо. Бу кузатишлар давомида болаларнинг 
зехни ва кузатувчанлиги ўсади. Анализ қилиш, қиёслаш, хулоса чиқариш 
жараёни такомиллашади.
Жисмоний, ақлий, ҳамда ижтимоий, ҳиссий жиҳатдан камол топтириш 
ва болаларнинг соғлиғини муҳофаза қилиш, болаларнинг эркин фикрлаш 
ижодий қобилятларини ривожлантириш, ахлоқий ва маънавий жиҳатдан 
баркамол шунингдек, келажакда мустақил ва онгли яшайдиган комил инсонлар 
этиб вояга етказиш учун шарт-шароитларини яратишдан иборатдир. Шундан 
келиб чиққан ҳолда, атроф-муҳитни ва муомала маданиятини шакллантириш 
тушунчалари қуйидагиларни ўз ичига олади. 

---

205 
 Табиатни муҳофаза қилишни, амалиётга татбиқ қилишни ўрганиш; 
 Табиатга шикаст етказмаслик; 
 Атроф-муҳитни муҳофаза қилишда ташаббускорликни уйғотиш. 
“Болажон” таянч дастурининг мақсади ва “Мактабгача таълимга 
қўйиладиган давлат талаблари”нинг бажарилишига эришишдан, яъни мактабга 
жисмонан соғлом, ақлан ва маънан етук, жамиятнинг турли аъзолари билан 
мулоқотда бўла оладиган, борлиқни аниқ идрок этадиган, ҳаётга ижтимоий 
жиҳатдан мослашувчи, умуммиллий қадриятларимизни қадрлайдиган, 
шунингдек, мустақил ва онгли яшайдиган болани тарбиялашдан иборатдир. 
Дастурни амалга оширишда ҳар бир болаларга қуйидаги сифатларни 
ривожлантиришни мақсад қилиб қўйиш лозим: 
 ижодкорлик, тасаввур, зукколик; 
 мустақил фикрлаш лаёқатига эга бўлиш; 
 муоммоларни аниқлаш ва уларни ҳал этиш йўлларини топпиш; 
 жамият, мамлакатлар, атроф-муҳит муоммоларига бефарқ қарамаслик. 
Машғулотларни режалаштиришда тарбиячи ва ҳар бир ёш гуруҳ 
болаларини ёшини ҳисобга олиши керак. Бунда бериладиган машғулотлар 
оддийдан мураккабга қараб йўналтирилган бўлиши керак.