Kasbi bo’yicha O’quv dasturlari to’plami

Namunaviy mavzular rejasi

№	Fanning bo`limlari va mavzu nomlari	Umumiy yuklama soatda
		Hammasi	Darslar turi bo`yicha soatlar taqsimoti				Mustaqil ish
			Jami	Nazariy	Amaliy	Labora-toriya
	Kirish.	4	4	4
1.	Tikuvchilik jihozlari fani, uning maqsad va vazifasi. Tikuvchilik jihozlarining tarixi va rivojlanishi	2	2	2
2	Tikuv mashinalarining sinflanishi	2	2	2
II.	Tikuv mashinalari tuzilishi, detallari.	8	4	4			4
3.	Tikuv mashinasi, mexanizmlari, detallari. Detallarining turlari va vazifalari.	6	2	2			4
4.	Tikuv mashinasi ignasining sinflanishi.	2	2	2
III.	To`g`ri baxya qatorli moki baxya qator xususiyatlari.	8	4	2	2		4
5.	To`g`ri baxya qatorli moki baxya qator, asosiy ish bajaruvchi a`zolari, baxya hosil bo`lish jarayoni.	6	2	2			4
6.	Tikuv mashinasini ishga tayyorlash. Sanitariya-gigiyena va xavfsizlik talablari.	2	2		2
IV.	Maishiy tikuv mashinalari.	50	36	10	18	8	14
7.	To`g`ri baxya qator tikuvchi maishiy tikuv mashinalari.	2	2	2
8.	2M-kl Podolsk tikuv mashinasi va uning asosiy mexanizmlari.	14	8	2	2	4	6
9.	2M-kl Podolsk tikuv mashinasining yordamchi mexanizmlari.	2	2		2
10.	2M-kl. Podolsk tikuv mashinasi yuritmalari.	2	2		2
11.	To`g`ri va siniq baxya qator tikuvchi maishiy tikuv mashinalari.	2	2	2
12.	"Chayka" tikuv mashinasi va uning asosiy, yordamchi mexanizmlari.	2	2			2
13.	Maishiy tikuv mashinalarida qo`llanadigan kichik mexanizatsiya va moslamalar.	8	4		4		4
14.	Tikuv mashinalarini tozalash, moylash va saqlash.	2	2		2
15.	Tikuv mashinasi ishidagi nuqsonlar, ularni bartaraf qilish yo`llari.	8	4	2		2	4
16.	Zamonaviy ("Huskvarna", "Brother", "Pfaff", "Singer", "Bernina" va boshqa rivojlangan fimalar) tikuv mashinalari haqida ma`lumot.	2	2	2
17.	"Brother", "Huskvarna" tikuv mashinalarida ishlash tartibi	6	6		6
V.	Tikuvchilik sanoati (ishlab chiqarish) mashinalari va uskunalari	15	12	10	2		3
18.	To`g`ri baxya qator tikuvchi universal (1022 M-kl; 97 A-kl) tikuv mashinalari	2	2	2
19.	Maxsus tikuv mashinalari (siniq baxya qator, zanjir baxya qator, kashta, yo`rma baxya qator, yashirin baxya qator tikuvchi)	7	4	2	2		3
20.	Yarim avtomat tikuv mashinalari (petlya, puxtalama yo`rmash, tugma chatish)	2	2	2
21.	Nam-issiqlik ishlovi beruvchi uskunalar	2	2	2
22.	Tikivchilik korxonasi tayyorlov, bichuv sexi uskunalari	2	2	2
	Jami:	85	60	30	22	8	25

Amaliy mashg`ulotlarni o`tkazish uchun kerakli jihozlar

Tikuvchilik jihozlari fani bo`yicha o`tkaziladigan amaliy mashg`ulotlar uchun o`quv qurollari, darsliklar, qo`shimcha adabiyotlar, ommaviy axborot vositalari, gazlama bo`laklari, tikuvchilik ish qurollari kerak.

O`qitishning texnik vositalari

Radio, televizor, kodoskop, magnitafon, kompyuter, multimediya.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. V.V.Isayev., V.Y.Frans. Tikuv mashinalarining tuzilishi, sozlanishi va ta`mirlash – T.: 1985.

2. V.V.Isayev. Tikuvchilik korxonalarining jihozlari. – T.: 1989.

3. M.Jabborova. Tikuvchilik texnologiyasi. – T.: 1989

4. Tikuvchilik texnologiyasi va jihozlari. M.Tursunho`jayeva.

5. T. M. Poshshaxo`jayeva. Xizmat ko`rsatish mehnati. 5,6,7-sinflar uchun.–T.: 1994.

6. 2M-kl. PMZ. Chayka PMZ. Brother (Xitoy) tikuv mashinalari yo`riqnomasi.
Foydalanishga tavsiya etilidigan internet tarmog`i.

1.Яндекс.Tikuv mashinalari.

2.www Zinger. ru.

3.www.shvimash spb. ru.

4.www. portniha. ru.

5.www.veritaz.ru.

6.www.akademy. cross-kpk.ru.

7.www.sewing-master.

8.www.revoiution.allbest.ru.
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI

O`RTA MAXSUS, KASB – HUNAR TA`LIMI MARKAZI

Ro`yxatga olingan №KMD 3141602 – 2.12 “15” avgust 2012-yil

Vazirlikning 2012 yil 15 avgustdagi 332-1-sonli buyrug’i bilan tasdiqlangan

GAZLAMAGA BADIIY ISHLOV BERISH,

KASHTACHILIK VA UNI O`QITISH METODIKASI

fanidan o`quv DASTURI


Fan dasturi Oliy va o`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi tayyorlov yo`nalishlari bo`yicha Muvofiqlashtiruvchi kengashning 2012-yil 24-iyuldagi 3-son majlis bayoni bilan ma`qullangan.

Fan dasturi 1-Toshkent Pedagogika kollejida ishlab chiqildi, bilim sohasi bo`yicha sho`ba kelishuvidan o`tkazildi (1-sonli kelishuv Bayoni 2012-yil 16-iyul).

Tuzuvchilar:	M.Rahimjonova	–	1-Toshkent pedagogika kolleji o’qituvchisi.
Taqrizchilar:	Q.Abdullayeva	–	Nizomiy nomli TDPU dotsenti, PFN
	D.Xalimova	–	75-maktab direktori

Kirish

Mamlakatimiz, xalqimiz hayotida jiddiy o`zgarish, chinakam qayta qurish texnologiyasi borayotgan hozirgi kunda, xalq ta`limi xodimlari oldida katta, murakkab, mas`uliyatli vazifalar, hal etilishi kerak bo`lgan muammolar turibdi. Shulardan biri, yosh avlodning har tomonlama kamol topishida, hozirgi iqtisodiy tanglikni hisobga olgan holda o`quvchilarni iqtisodiy tarbiyalash bilan birga milliy qadriyatlarimizni, an`analarimizni o`rgatib borishdir.

O`quvchilarni har tomonlama tarbiyalashda turli xil to`garaklarning ham roli katta. “Tikuvchilik”, “Pazandachilik”, “Zardo`zlik”, “Milliy kashtachilik” to`garaklari bilan bir qatorda gazlama qoldiqlaridan oqilona foydalana olishni o`rgatadigan to`garaklarni ham tashkil qilish mumkin. Kiyimni loyihalash va badiiy bezash, tikuvchilik texnologiyasi to`garaklari gazlamani tejash bo`yicha bilimlar beradi, tikishni, bichishni o`rgatadi. Lekin bu tejalgan gazlama qoldiqlaridan qanday buyumlar, bezaklar tayyorlash mumkinligini gazlamaga badiiy ishlov berish to`garagida o`rganish mumkin.

Kashta tikish amaliy-bezak san`atining bir turi hisoblanadi. O`zbek milliy kiyimlari, uy-ro`zg`or anjomlarining kelib chiqish tarixiga nazar solsak, kashta tikish san`ati aholining hamma tabaqalari hayotida o`z o`rnini topganligining guvohi bo`lamiz.

Har bir o`zbek oilasida hozirgi kungacha va ko`p yillar davomida, e`zozlanib, saqlanib kelayotgan qo`l kashtalarini ko`ramiz. Kashta tikish qiziqarli ijodiy ish bo`lib, u ko`pchilikka quvonch keltiradi, bo`sh vaqtini bekor o`tkazmaslikka undaydi va kishilarni nafosat olamiga olib kiradi. Kashta tikish o`quvchilardan sabr-toqat, yuksak badiiy did, izlanuvchanlikni, fikr yuritishni talab qiladi. Hozirgi davr yoshlarining kasb-hunar egallashlari uchun keng imkoniyatlar yaratilmoqda.

Kashtachilik metodikasi pedagogika kasb-hunar kollejlarida to`garak rahbarlarini tayyorlashda eng asosiy mutaxassislik fani hisoblanadi. Bu fan bo`lajak to`garak rahbarlariga yosh avlodga har tomonlama tarbiya berish, mehnatga ijobiy munosabatda bo`lish, to`garak ishlari uchun moddiy ta`minot, to`garak rejasini tuzish, mashg`ulotga tayyorlanish, kashtachilik sirlarini o`rgatish bo`yicha yo`l-yo`riqlarni berishni o`rgatadi. Uning asosiy vazifasi hozirgi zamon yoshlarini kasbga qiziqtirish, tanlagan kasblari bo`yicha kerakli ko`nikma, malaka egallashlarining eng zamonaviy usullarini o`rgatishdir.

Gazlamaga badiiy ishlov berish, kashtachilik va uni o`qitish metodikasi dasturi nazariy va amaliy mashg`ulotlarning o`tkazilishini ko`zda tutadi.

Nazaruy kursda ta`lim texnologiyasini isloh qilishga qaratilgan hukumat qarorlari, Prezident farmonlari, milliy kashtachilik asoslari tarixi, uning kishilik jamiyati rivojlanishidagi o`rnini belgilovchi manbalardan foydalaniladi. Bunda beriladigan bilimlar albatta, Davlat ta`limi standartlari talablari darajasida bo`lishiga e`tibor beriladi.

Nazariy bilimlar berishda, to`garak ishlarini to`g`ri yo`lga qo`yishda duch keladigan qiyinchiliklar, yangi pedagogik texnologiyani joriy etishga qaratilgan yo`l-yo`riqlar, bezak elementlarining tarixi, milliy bezak elementlari tarixi, milliy bezak turlari, gazlamalarning turlari kabi bilimlar beriladi. Bu bilimlar amaliy mashg`ulotlarda mustahkamlanadi, shuningdek, muzeylarga, maktablarga, madaniyat uylarida tashkil etilgan ko`rgazmalarga ekskursiya uyushtiriladi. Amaliy mashg`ulotlar davrida o`quvchilarning gazlamaga badiiy ishlov berish, kashtachilik to`garagi rejasini tahlil etish, tuzish, uning bo`limlari asosida mashg`ulotlarga tayyorlanish, ko`rgazmalar tayyorlash va mashg`ulotlarni o`tkazish, tahlil etish bo`yicha ishlarni bajarishlari ko`zda tutilgan.

Amaliy ishlar (mavzuga qarab) otaliq maktablar qoshidagi to`garaklar, madaniyat uylarida o`tkazilishi kerak. Amaliy ishlarni o`tkazishda to`garak rahbarlarini tayyorlash uchun barcha sharoitlar yaratilishi zarur.

Ko`p yillik ish tajribalariga suyangan holda hamda respublikamiz madaniyat uylaridagi to`garak rahbarlarining ish tajribalarini o`rganish natijasida, ushbu fan dasturi tuzildi. Dastur 5 bo`limdan iborat:

1.Gazlamani tayyorlash.

2. Kashtachilik va uni o`qitish metodikasi.

3.Gazlama qoldiqlaridan keng iste`mol buyumlari tayyorlash.

4.Turli materiallardan bezaklar yasash.

5.Gazlama qoldiqlaridan sun`iy gullar yasash.

Mazkur dastur o`quvchilarga iqtisodiy tarbiya berish, ularning badiiy jihatdan kamol topishi va ijtimoiy qobiliyatlarini, mustaqil fikrlashni, ishlaridagi badiiylikni rivojlantirishning katta imkoniyatlarini kengroq o`rgatishni ko`zda tutadi. Fanni o`qitishda o`quvchilarga badiiy tarbiyani rivojlantirish, tejamkorlikka o`rgatish, kashta tikish san`ati amaliy tarzda olib boriladi, ya`ni ularga gazlama qoldiqlaridan buyumlar yasash ko`rsatib boriladi, ketma-ketligi tushuntiriladi. Bu esa hozirgi bozor iqtisodiyoti vaqtida juda muhim vazifalardan biri hisoblanadi.
Fanni o`rganish natijasida o`quvchilar quyidagi ko`nikmalarga ega bo`lishlari kerak:

• 
  gazlama turlarini ajrata olish, gazlamani uy sharoitida bo`yash;
  

- kashtachilikda qo`llaniladigan ish qurollaridan foydalana olishi va o`quvchilarga o`rgata olish;

- kashtachilikda qo`llaniladigan chok turlarini va ularni buyumlarda qo`llay olishni to`garak a`zolariga o`rgata olish;

- xalq amaliy san`ati muzeylari ko`rgazmalaridagi asarlarni tahlil qila olish, unda qo`llangan choklarni ajrata olishlari.

-tekis choklar, applikatsiya, ko`z-ko`z kashta, baxyasimon choklarni tikish va o`quvchilarga o`rgata olishi.

• 
  gazlama qoldiqlaridan keng iste`mol buyumlarini tayyorlashni bilishi;
  
• 
  gazlamalardan turli xil taxlamalarni tikish;
  
• 
  gazlamalardan sun`iy gullar yasash;
  

Fanni o`rganish natijasida o`quvchilar quyidagi bilimlarga ega bo`lishlari kerak:

• 
  o`quvchilarga turli materiallarning xususiyatiga qarab to`g`ri bezak tanlash;
  

- kashtachilik tarixi, uning turlari haqida ma`lumotlarni bilishi, to`garak a`zolariga yetkaza olish ;

-gazlamaga badiiy ishlov berish, kashta tikish sirlarini o`rgatish orqali barkamol avlodni tarbiyalash;

- ularni shu kasbga bo`lgan muhabbatini, badiiy didini o`stirish, mehnatga muhabbatni o`stirish metodikasi;

- tayyor ishlar ko`rgazmasini tashkil etish metodikasi;

- qo`l kashtasini tikish va buyumda qo`llashni o`rgatish metodikasi;

- to`garak rejalarini tuza olish, reja asosida mashg`ulotlarni metodik jihatdan to`g`ri tashkil va tahlil qila olish;

• 
  o`quvchilar ishlarini to`g`ri baholay olishi.
  

- fanning standart talablarini bilish;

- o`quvchilarning ijodiy qobiliyatlarini o`stirish, fikrlash doiralarini kengaytirish; o`quvchilarning badiiy didini o`stirish, tejamkorlikka o`rgatish.