Kasbi bo’yicha O’quv dasturlari to’plami

Namunaviy mavzular rejasi

№	Fanning bo`lim va mavzulari nomi	Umumiy yuklama, soat
		Hammasi	Dars turi bo`yicha soatlar taqsimoti (auditoriya yuklamasi)						Mustaqqil ish
			Jami	Nazariy (ma`ruza)	Amaliy	Laborato-riya ishi	Seminar	Kurs ishi (loyihasi)
1.	Kirish.	2	2	2
I bo`lim. Oziq-ovqat sanitariyasi va gigiyenasi.
2.	1-mavzu. Umumiy ovqatlanish korxonasida ishlovchi xodimninig va pazandachilik bo’yicha to’garak rahbarining shaxsiy gigiyenasi.	2	2	2
3.	2-mavzu. Umumiy ovqatlanish korxonalari joylashtiriladigan hududga, qurilishiga, jihozlari, asboblari va idish-tovoqlariga qo`yiladigan sanitariya talablari.	5	3	3					2
4.	3-mavzu. Oziq-ovqat mahsulotlarini tashishga va saqlashga qo`yiladigan sanitariya talablari.	2	2	2
5.	4-mavzu. Oziq-ovqat mahsulot-larining tayyorlanishiga va birlamchi, issiqlik ishlovi berilishiga qo`yiladigan sanitariya talablari.	4	2	2					2
6.	5-mavzu. Oziq-ovqat sanitariya nazorati va sanitariya qonunchiligi.	1	1	1
II bo`lim. Ovqatlanish fiziologiyasi
7.	1-mavzu. Ovqat hazm qilish a’zolarining tuzilishi va funksiyasi. Organizm hayotiy faoliyatida ovqat hazm qilishning ahamiyati.	2	2	2
8.	2-mavzu. Asosiy oziq moddalar va ularning organizm uchun ahamiyati.	6	4	2			2		2
9.	3-mavzu. Ovqatlanish maromi va tartibi. Kundalik ovqatlanishni tashkil etishning fiziologik asosi.	10	7	1	4		2		3
10.	4-mavzu. Parhez va davolash bo`yicha ovqatlanish. Parhez ovqatlanishning fiziologik asosi.	9	7	1	6				2
III bo`lim. Mikrobiologiya asoslari
11.	1-mavzu. Mikroorganizmlarning asosiy guruhlari. Bakteriyalar, zamburug’lar va viruslar.	5	3	1		2			2
12.	2-mavzu. Mikroorganizmlarning fiziologiyasi, oziqlanishi va nafas olishi	1	1	1
13.	3-mavzu. Mikroorganizmlarga tashqi muhitning ta`siri va ularning tabiatda tarqalishi.	3	1	1					2
14.	4-mavzu. Mikrobiologik jarayonlar va ulardan oziq-ovqat sanoatida foydalanish	2	2	2
15.	5-mavzu. Ovqatdan zaharlanish.	3	1	1					2
	JAMI	57	40	24	10	2	4		17

Amaliy mashg`ulotlarni o`tkazish uchun kerakli jihozlar
Ovqatlanish fiziologiyasi asoslari, sanitariya va gigiyena fani bo`yicha o`tkaziladigan amaliy mashg`ulotlar uchun o`quv qurollari, darsliklar, qo`shimcha adabiyotlar, ommaviy axborot vositalari kerak.
O`qitishning texnik vositalari
Radio, televizor, kodoskop, magnitafon, kompyuter, multimediya.


Foydalanilgan adabiyotlar
1. I.Erbo`tayev. Umumiy ovqatlanish, sanitariya va gigiyena. – T.: 2003.
2. X.Xoshimov., J.Xoshimova. Mikrobiologiya, ovqatlanish fiziologiyasi va
sanitariyasi. – T.: 2003.
3. I.Erbo`tayev. Umumiy ovqatlanish va xizmat madaniyati. – T.: 2003.
4. E.E.Sarkisyans., L.G.Perekopskaya. Gigiyena bilan sog`liqni saqlashni tashkil
qilish asoslari. – T.: 1988.
5. T.O.Xudoyshukurov. Ovqatlanish va salomatlik T.: 1990
6. G.I.Kositskiy (J.D.Dadamirzayev tarjimasi). Fiziologiyadan mashg’ulotlar uchun
qo’llanma T.: 1995
7. Y.N.Pavlovskaya Fiziologiya pitaniya M.: 1991
Foydalanilishga tavsiya etiladigan internet tarmog’i
1.http:// www.ziyonet.uz/tiles Ovqatlanish fiziologiyasi va gigiyenasi
2.bti.uz/library Oqilona va maromli ovqatlanish
3.www.referatlar.uz/load O’smirlar davri gigiyenasi va ovqatlanish gigiyenasi
4.opportunity.com.ua Основы физиологии и гигиены
5. www.medichelp.ru Физиологические нормы питания
6. www.masu.ru Основы микробиологии, физиологии и гигиены
7. propk.ru Физиология питания, гигиена и санитария
8. www.ziyonet.uz/ru Mikrobiologiya. Oziq-ovqat texnologiyasining nazariy
asoslari.
9. www.ziyonet.uz/ru Xizmat ko’rsatadigan ovqatlanish korxonalarida xodimlarning shaxsiy gigiyenasi
10. www.cbu.uz sanitariya va gigiyena sohasidagi qonun hujjatlari


O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI
O`RTA MAXSUS, KASB – HUNAR TA`LIMI MARKAZI

Ro`yxatga olingan №KMD 3141602 – 2.16 “15” avgust 2012-yil

Vazirlikning 2012 yil 15 avgustdagi 332-1-sonli buyrug’i bilan tasdiqlangan

TO`QISH VA TO`QISHNI O`RGATISH
METODIKASI
fanidan o`quv DASTURI
Fan dasturi Oliy va o`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi tayyorlov yo`nalishlari bo`yicha Muvofiqlashtiruvchi kengashning 2012-yil 15-avgustdagi 332/1-son majlis bayoni bilan ma`qullangan.

Fan dasturi 1-Toshkent Pedagogika kollejida ishlab chiqildi bilim sohasi bo`yicha sho`ba kelishuvidan o`tkazildi (1sonli kelishuv Bayoni 2012-yil 10-avgust)

Tuzuvchilar:	M.Rahimjonova	–	1-Toshkent pedagogika kolleji o’qituvchisi.
Taqrizchilar:	Q.Abdullayeva	–	Nizomiy nomli TDPU dosenti, pedagogika fanlari nomzodi.
	A.Shamsuddinov	–	Toshkent shahar 22-maktab direktori.

Kirish
Hozirgi dolzarb masala yuqori malakali kadrlar tayyorlash sifatini oshirish, yoshlarni har tomonlama tarbiyalash, kasb-hunarga o`rgatishdan iborat. Bu vazifalar maktablarda, madaniyat uylari, o`quvchilar saroylari qoshida tashkil etilgan to`garaklar zimmasiga yuklanadi.
To`qish va to`qishni o`rgatish metodikasi fanining asosiy maqsadi, bo`lajak to`garak tashkilotchisiga to`qish to`garagini tashkil etishdagi ta`lim va tarbiya jarayonlarini olib borishni o`rgatadi. Bu fan “Ta`lim to`g`risida”gi qonun, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”, Prezident risolalarini hayotga tatbiq etgan holda to`garak mashg`ulotlari texnologiyasida eng zamonaviy, jahon andazalariga mos bo`lgan ta`lim-tarbiya berish vazifasini qo`yadi.
To`qishga o`rgatish to`garagining asosiy maqsadi, to`garak a`zolariga nafis to`qish sirlarini o`rgatish, mazkur san`atga bo`lgan mehr-muhabbatni uyg`otish, ularni izlanuvchanlikka, yaratuvchanlikka, tejamkorlikka o`rgatishdir. Dastur to`qish bo`yicha respublikamiz madaniyat uylari, o`quvchilar saroyida to`garak ishlariga oid to`plangan tajribalar, to`qish san`atining turmushda qo`llanish darajasi, rivojlanishi, tarixini o`rganish asosida tuzildi. Dastur III qismdan iborat.
I bo`limda to`qish va to`qishni o`rgatish metodikasi umumiy masalalari o`qitiladi.
II qism piltakashda to`qish va to`qishni o`rgatish metodikasida kerakli jihoz va moslamalar, kerakli materiallarni tayyorlash, halqalarni terish, belgilash, sonini o`zgartirish, chilvir, bo`rtiq gullar hosil qilish o`rgatiladi. Dasturga chok namunalari to`qish, o`lchov olib andaza tayyorlash, vertikal, gorizontal trikotaj choklarni qo`llash, turli buyumlarni to`qish kabi mavzular kiritilgan.
III qismda ilmoq va ilmoqda to`qishni o`rgatishdagi shartli belgilar, to`qish uslublari va turli buyumlarni to`qish o`rganiladi.
To`qish fani tikuvchilik buyumlarini loyihalash va badiiy bezash, tasviruy san`at, anatomiya, matematika, tikuvchilik texnologiyasi, mehnat muhofazasi, tikuvchilik materialshunosligi fanlari bilan bog`liq.
Fanni o`qitish texnologiyasida nazariy bilimlar beriladi va amaliy mashg`ulotlar o`tkaziladi. Nazariy bilimlar berishda bo`lajak to`garak rahbarlariga to`garakni tashkil etishning ilmiy-nazariy asoslari, ma`naviy, milliy, axloqiy, badiiy tarbiya talablari va uni amalga oshirish yo`llari o`rgatiladi. Albatta nazariy bilimlar berishda ilg`or tajriba manbalaridan foydalanish zarur. Nazariy bilimlar berishda texnika vositalari, ko`rgazma qurollar namoyish etiladi. Madaniyat uylari, maktab to`garak ishlari mashg`ulotlari o`quvchilar saroylari ish tajribalari asos qilib olinadi.
To`qish bo`yicha amaliy mashg`ulot davomida o`quvchi mehnati yakka shaklda tashkil etiladi, chunki har bir o`quvchi o`zi amalda bajarib ko`rmasa, ko`nikma va malaka hosil bo`lmaydi. Amaliy mashg`ulotlar davomida to`garak rejasini tuzush mashg`ulotlari texnologiyasida foydalaniladigan ko`rgazma qurollar tayyorlash, bo`lim va mavzular bo`yicha mashg`ulotga tayyorlanish asosiy diqqat markazida turishi kerak. Amaliy ishlar natijasida har bir bo`lajak to`garak tashkilotchisida to`qish to`garagi dasturi bo`limlari bo`yicha mashg`ulot ishlanmasi bo`lishi kerak. Ta`limning eng yangi usullari, pedagogik texnologiya asosida ko`rgazmalilik vositalaridan foydalanib mashg`ulotlarning uslubiy ishlanmasini ham mustaqil bajarishni mashq qilishi kerak.
Mashg`ulot davomida ko`proq amaliy ish, sayohat, ko`rgazma, munozara, muammoli ta`lim turlaridan foydalaniladi.
Bu fandan adabiyotlar juda kam bo`lganligi hisobga olgan holda, to`qish bo`yicha jurnallardan ko`proq foydalaniladi.
Ko`rgazma sifatida o`quvchilarning ijodiy ishlari, albomlar, jurnallarda berilgan jadvallar, rangli rasmlar, sxemalardan, turli mavzuli diafilmlardan foydalaniladi.
O`quvchilarning ish qobiliyatlarini o`stirish maqsadida mustaqil ishlar beriladi, ularni bajarishda to`garak rahbari ko`rsatmalar berib boradi.
Dasturda ta`kidlangan buyum xillariga o`quvchilarning xohishlari, milliy xususiyat, mahalliy sharoitni hisobga olgan holda o`zgartirish kiritish mumkin. Bu o`zgarish fan kafedrasi yig`ilishida ko`rib chiqilib, ma`qullanadi va pedagogik yig`ilishda tasdiqlanadi. Amaliy mashg`ulotlar zamon talabi asosida madaniyat uylari, o`qvchilar saroyi qoshida o`tkazilsa, ijobiy natija beradi, ya`ni ramziy mashg`ulotlar orqali tajriba qilinadi. Nazariy va amaliy mashg`ulotlar bo`yicha o`quvchilar bilimlari kundalik oraliq va yakuniy nazorat qilish bilan aniqlab boriladi. Yakuniy nazorat uchun o`quvchilar o`qituvchilar rahbarligida yozma ish bajaradilar. Yozma ish mavzulari o`quvchilarga tavsiya etiladi. Ular o`zlari xohlagan mavzularni tanlaydilar. Fan bo`yicha o`quvchilar bilim konikma va malakalarini mustahkamlash maqsadida mustaqil ish bajaradi. Mavzular bo`yicha fan o`qituvchilari tomonidan mustaqil ish mavzulari belgilanadi.
Fan bo`yicha olgan bilimlar pedagogik amaliyot texnologiyasida mustahkamlanadi. Bo`lajak to`garak rahbarlari olgan nazariy va amaliy bilimlarini amalda mustahkamlash uchun pedagogik amaliyot, madaniyat uylari, o`quvchilar saroylari yoki maktablar qoshidagi to`garak bazasida tashkil etiladi.
Fan bo`yicha ajratilgan soat miqdori o`quv rejasidan olinib, jami 71 soat, shundan 16 soati nazariy, 34 soati amaliy, 21 soati mustaqil ish mashg`ulotlari uchun ajratilgan.