Kartografiya va geovizuallashtirish

Loyiha, model, olam ko„rinishi funktsiyalari 
Ko„ri-
nishlar 
nomi 
Model 
Vizual-
lashtirish 
Navi-
gatsiya 
Tanlash 
Boshqa-rish 
Tahlil 
qilish 
Loyiha 
ko„ri-
nishi (2D) 
2D-GAT 
Topografiya 
Atributlar 
Kartalar 
Jadvallar 
Surish 
Masshtab 
Joyni 
belgi-lash 
Yaqinlash-
tirish 
So‗rov 
Joy o‗rni 
Masofa 
Atribut 
Yaratish 
O‗chirish 
Joylashish 
Orien-tirlash 
Buferlash 
Ustma-ust 
qo‗yish 
Tarmoq 
Qo‗shni 
obyektlar 
Model 
ko„ri-
nishi 
(2D) 
2D-GAT 
Topografiya 
Atributlar 
TIN yuzalar 
Munosabat-
lar 
3Dmassh-
tab modeli 
Belgili 
namoyish 
Boshqaruv 
So‗rov 
Ko‗rish 
nuqtasi 
Fokus 
markazi 
 
Munosa-bat 
Qatlam 
Guruh 
Joylashish 
O‗zgartirish 
Masshtab 
Aylantirish 
Munosabat-
larni 
belgilash 
To‗g‗ri 
ko‗rinish 
zonasi 
Gori-
zontallar 
Hajmlar 
Masofa 
Soya 
Olam 
ko„ri-
nishi 
(3D) 
3D-CAD 
poligonlar 
Tekstura 
Video 
Effekt hosil 
qilish 
Reallik 
Tafsilot 
darajasi 
Modelda 
yurish 
Hara-
katla-nish 
Ko‗rsa-
tish 
Axborot 
Ma‘lumot 
Tafsilot 
Tanlovlar 
Variantlar 
Ta‘sirlar 
Ovoz 
Ko‗rinish 
 
Virtual  reallik  tizimi  GAT  interfeysi  sifatida  foydalaniladi.  Foydalanuvchi 
ushbu  bog‗langan  tizimdan  3D-GAT  sifatida  foydalansa  samarali  natijalarga 
erishishi mumkin. Ishlab chiqarishda katta loyihalarni ishlab chiqish uchun to‗g‗ri 
yo‗l tanlash muhim ahamiyat kasb etadi. Buning uchun dastavval ishlab chiqarish 
bosqichlarini  anglab  etish  zarur.  Loyihaning  samarali  tashkil  etilishida  modelni 
yaratish va vizuallashtirish uchun uchta model ko‗rinishi mavjud. Tahlil ishlari va 
modelni  boshqarish  uchun  vizual  ma‘lumotning  ahamiyati  juda  katta.  Shundan 
kelib chiqqan holda ta‘kidlash kerakki, virtual real tizim GAT uchun qimmatbaho 
qurilmalardan  tashkil  topgan  ma‘lumot  manbai  sifatida  qaralmasdan,  unga 
loyihalarni  yaratishdagi  qarorlarni  qabul  qilish  qurilmasi  sifatida  e‘tibor  qaratish 
lozim. 
Nazorat savollari 
1. Virtual va augmentlashgan reallik deganda nimani tushunasiz? 

---

 
 
117 
2.  Uch  o‗lchamli  ma‘lumotlarni  tahlil  qilish  uchun  GATda  qo‗shimcha 
qanday dasturiy qurilmalar bo‗lishi kerak? 
3. Augmentlashgan reallik nima? 
4. Virtual reallikni 3D-GAT bilan bog‗lash qanday amalga oshiriladi? 
5. Virtual reallikni 3D-GAT bilan bog‗lash qanday bosqichlarga bo‗linadi? 
6. Loyihalash jarayoni va 3D-GAT qanday qo‗llaniladi? 
7. Loyihalash va modellashtirish deganda nimani tushunasiz? 
8. 2D va 3D qanday ko‗rinishlar va ularni hosil qilish yo‗llarini tushuntirib 
bering. 
9. Ko‗rinishlarning qanday turlarini bilasiz? 
10. Ko‗rinishlarning funktsiyalari va ularning qanday turlarini bilasiz? 
 

---

 
 
118