Каримов А. А., Исломов Ф. Р., Авлоқулов А. З. Бухгалтерия ҳисоби

ТўЃри чизиқли усул асосий воситани фойдали ишлатишнинг бутун даври мобайнида эскиришнинг доимий суммаларини ҳисоблаб ѓзишдан иборат.
Камайиб борувчи қолдиқ усули бўйича мунтазам ҳисоблаб ѓзилаѓтган суммалар фойдали ишлатиш муддати давомида камаяди.
Бажарилган ишлар ҳажмига мутаносиб равишда ҳисоблаб ѓзиш усулига биноан амортизация миқдори фақат асосий восита қанча марта ишлатилишига ѓки қанча маҳсулот бирлиги ишлаб чиқарилиши кутилаѓтганига боЃлиқ бўлади.
Кумулятив усулда амортизация суммаси ҳисоблаш коэффициентининг махражи бўлган объектнинг хизмат муддати йиЃиндиси билан аниқланади. Бу коффициентнинг суратида объектнинг хизмат муддати охиригача қоладиган йиллар сони тескари тартибда кўрсатилади.
Амортизацияни ҳисоблашда унинг тугатилиш қийматига эътибор бериш лозим. Агар бошқа суммани ишончли тарзда ҳисоб-китоб қилиш мумкин бўлмаса, асосий воситанинг қолдиқ қиймати нолга тенг бўлади.
ТўЃри чизиқли усулда амортизация ҳисоблаш. ТўЃри чизиқли усул деб тугатилган қиймати айрилган асосий воситалар объекти қийматини даврлар бўйича фойдаланиш муддати давомида тенг нисбатда ҳисоблаш усулига айтилади. Амортизация суммаси амортизацияланаѓтган қийматни (тугатиш қиймати айрилган объектнинг дастлабки қийматини) кўзда тутилган фойдаланиш даврлари сонига бўлиш йўли билан топилади:


Йиллик амортизация суммаси = (дастлабки қиймати–тугатиш қиймати) /хизмат қилиш муддати.

Мисол. «Бобур» ҳиссадорлик жамиятида асосий воситага эскириш ҳисоблаш бўйича қуйидаги маълумотлар мавжуд;

1. 
   Асосий воситанинг баланс қиймати - 50000 минг сўм;
   
2. 
   Тугатилиш қиймати - 2000 минг сўм;
   
3. 
   Хизмат муддати – 5 йил.
   

Йиллик амортизация суммаси = (50000-2000)/5= 9600 минг сўм.
Амортизацияни тўЃри чизиқли усулда ҳисоблаш жадвали