Karimjon rahimqulov bori nigmonov

O‘ZBEKISTONDA QO‘L TO‘PINING RIVOJLANISHI
Respublikamizda qo‘l to‘pi o‘yini 1930–1935- yillarda rivojla-
na boshladi, qo‘l to‘pi bilan shug‘ullanuvchilar soni ko‘paya bordi. 
1938- yilda respublikamizda gandbol bo‘yicha birinchi chempionat 
o‘tkazildi. Qo‘l to‘pining 11 : 11 variantida 1960- yilgacha Tosh-
kent Oliy harbiy bilim yurtida ta’lim oluvchi kursantlar orasida mu-
sobqalar o‘tkazildi. 1960- yilda O‘zbekiston Davlat jismoniy tarbi-
ya institutida qo‘l to‘pi mutaxassisligi bo‘limi ochildi. 1960- yilda 
Toshkent shahar birinchiligi o‘tkazildi. Bu musobaqaga 16–20 ta 
jamoa qatnashdi. O‘zbekiston qo‘l to‘pi jamoalari 1960- yildan 
boshlab sobiq Ittifoq chempionatida qatnasha boshladi. 1962- yilda 
o‘tkazigan 2- chempionatda erkaklar o‘rtasida O‘zbekiston terma 
jamoasi muvaffaqiyatli qatnashib, oliy ligaga yo‘llanmani qo‘lga 
kiritdi. 
O‘zbekiston qo‘l to‘pi ustalari 1970–1980- yillarda yuqori nati-
jalarga erishdi va sobiq Ittifoq oliy liga jamoalari o‘rtasida o‘tka-
zilgan chempionatda oltinchi o‘rinni egalladilar. Talabalar o‘rtasida 
o‘tkazilgan Butunittifoq musobaqalarida O‘zDJTI jamoasi uch kar-
ra g‘oliblik shohsupasiga ko‘tarildi. 1975- va 1983- yillarda o‘tka-
zilgan sobiq Ittifoq Xalqaro Spartakiadasida O‘zbekiston qizlar ter-
ma jamoasi kuchli oltilikdan o‘rin oldi. 
O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishganidan so‘ng, 
1992- yili qo‘l to‘pi federatsiyasi tashkil etildi. 1993- yil Xalqaro 
va Osiyo federatsiyalariga a’zo bo‘ldi. 1994–1996- yillarda Marka-
ziy Osiyo davlatlari klublari o‘rtasida o‘tkazilgan chempionatda 
qo‘l to‘pi bo‘yicha sportchi qizlarimiz 1- o‘rinni egalladilar. 1997- 
yili respublikamiz qizlar jamoasi Iordaniyada o‘tkazilgan Osiyo 
chempionatida qatnashib, birinchi marta jahon chempionatida qat-
nashish huquqiga ega bo‘ldi. 1997- yilning dekabr oyida Germani-
yada o‘tkazilgan jahon chempionatida O‘zbekiston terma jamoasi 
Xitoy, Braziliya va Urugvay jamoalarini mag‘lubiyatga uchratdi. 
77
Bu muvaffaqiyatlarga erishishda Valeriy Tyugay, Shoislom Pav-
lov va Ferdus Abduraxmonov kabi murabbiylarning xizmatlari kat-
tadir.