Karimjon rahimqulov bori nigmonov

O‘YIN TEXNIKASI
O‘yin texnikasi bu musobaqaning aniq vazifalarini muvaffaqi-
yatliroq hal qilishga imkoniyat beradigan usullar yig‘indisidir. 
«Texnika usuli» atamasi deganda deyarli bir xil o‘yin topshirig‘ini 
bajarishga yo‘naltirilgan va tuzilishi bo‘yicha strukturasi o‘xshash 
bo‘lgan harakatlar sistemasi tushuniladi. U yoki bu usul qo‘llani-
9
ladigan shart-sharoitlarning xilma-xilligi har bir usulni bajarish 
uslublarining shakllanishi va takomillashishiga qiziqishni kuchay-
tiradi. 
Bu usul, avvalo, asosiy harakatlantiruvchi strukturaning kine-
matik, dinamik va ritmik strukturasining barqarorligi bilan xarak-
terlanadi. 
Shunday qilib, rivojlanishning har bir davridagi sportchi texni-
kasi – bu o‘yinchilarga qoidalar doirasidan chiqmay, kurashning 
og‘ir vaziyatlarida muvaffaqiyatli harakat qilishga imkon beradi-
gan eng samarali, amalda sinalgan vositadir. Bir lahzada vujudga 
keladigan o‘yin holatlarida eng yaxshi natijalarga erishish uchun, 
basketbolchi har xil texnik usul yoki usullarni tanlab olishi, ularni 
tez va aniq bajarishi kerak. 
Yuqori texnik mahorat belgilari:
– berilgan o‘yin topshiriqlarini va himoyaning ikki-uch eng 
yaxshi egallangan usullar bilan qo‘shilishidan mukammal bajarish 
uchun usul va usullarning eng maqbul hajmini erkin egallash;
– ko‘rsatilgan usullarning aniq va samarali bajarilishi;
– xalaqit beradigan omillar – ma’lum darajada toliqish, psixo-
logik (ruhiy) keskinlik, og‘ir tashqi sharoit va hokazolar ta’sirida 
usullarning bajarilishi barqarorligi;
– raqib qarshi harakatining aniq variantlariga qarab texnik usul-
lar (fazalari) qismlarini boshqara olish;
– usullarning bajarilish ishonchliligi. Bu ko‘p kunlik musobaqa 
davomidagi yuqori aniqlik va samaradorlik bilan u o‘yindan bu 
o‘yingacha salbiy ta’sir etuvchi og‘ishlarsiz aniqlanadi. 
Basketbolda texnik usullarning bajarilishini ikki turga: sport-
chining funksional faolligini emotsional faolini, inertsion va reaktiv 
kuchlarini, muskul qisqarishlarini tashkil qilish bo‘yicha bir-biri-
dan keskin farq qiluvchi yuqori (qisqa amplituda) va sekinlashtiril-
gan tezlikka (keng amplituda) ajratish mumkin. 
Keng amplitudali harakatlar paytidagi gavda bo‘g‘inlari harakat-
larining tezligi nisbatan katta emas, shu sababli istalgan aniqlikka 

---

10
erishish oson. Shuning uchun o‘yinchi ancha charchaganida keng 
amplitudali harakatlarni afzal bilishi kerak. 
Qisqa amplitudali texnik harakatlar paytida harakatlar aniqligini 
saqlashning asosiy sharoitlari: 
– boshqarish vazifalarini amalga oshirish uchun o‘yinchi foyda-
lanishi mumkin bo‘lgan kuch va texnik rezervlarning mavjudligi;
– kichik oraliqlarni (mikrointervallarni) aniq qabul qilish va ba-
holashni, shu mikrointervallarda harakat qilishni bilish;
– to‘pni egallash va harakat qilish uchun qisqa (minimum) vaqt-
dan foydalanish, to‘pni ilib olish va boshqa usul yoki fintga tayyor
-
lashning qo‘shilib ketishiga erishish;
– usullarni bajarish paytida bo‘shashish va tejamkorlik bilan 
texnik usullarni bajarish.