Karbonil birikmalarning kondensatsiya va tautomeriya

FENOLFTALEIN
о о
Reaktivlar.
Ftal angidrid 3,2 g (0,02 mol)
Fenol 6,5 g (0,6 mol)
Sulfatkislota; o ’yuvchi natriy; sirka kislota;
xlorid kislota; spirt; aktivlantirilgan ko’mjr.
Kichikroq konussimon kolbaga ftal angidrid, fenol va 1,3 ml kontsentrlangan
sulfat kislota solib, aralashma moy hammomida temperaturani 125-130°C dan oshirmay
3 soat qizdiriladi.
Kolbadagi suyuqlik, unga tushirilgan termometr bilan vaqt-vaqti bilan
aralashtirib turiladi. Reaksiya tamom bo’lgandan so’ng, issiq aralashma 60 ml suvli
stakanga qo’yilib, fenolning hidi ketguncha qaynatiladi; stakan tagida cho’kma hosil
bo’lib qolishi natijasida qaynayotgan modda otilib sachrab ketishi mumkin. Shuning
uchun u doim aralashtirib turilishi kerak. Fenol eritmaga suv bug’i yuborish bilan ham
62
| 1 к ( Л М К К Ш \ ( | Г ЛМ О ЛМ ( .Л В О К Л Т О К Н Л М Л М И П U H I \ м
Цв'фМЖхЫ mumkin.
Krltmu sovitilganda tushgan cho’kma iloji boricha stakanda qoldirilib, Byuxner
Wonkas! orqali filtrlanadi. Stakandagi cho’kma (va qisman filtrdagi) 2 marta ozroq
ROVUq suv bilan yuvilib, 5 % li o’yuvchi natriyning issiq eritmasida eritilib filtrlanadi.
To’q qizil filtrat sirka kislota bilan kislotali muhitga keltirilib, 2-3 tomchi xlorid kislota
qo’ehiladi va bir kecha qoldiriladi.
Hosil bo’lgan cho’kma filtrlanib, quritiladi.
Uning miqdori 2,5 g atrofida bo’ladi.
Toza fenolftalein olish uchun olingan modda 10 ml spirtda qaynatib eritiladi va
iktivlantiriIgai ko’mir bilan qaynatiladi.
Issiq eritma Shotta voronkasida filtrlanib, ko’mir qaynoq spirt bilan yuviladi.
Eritma sovitilgandan so’ng sakkiz hajm suv bilan suyultirilib filtrlanadi va filtrat
chinni kosachada spirtni uchirish uchun suv hammomida qizdiriladi va yarim soat
qoldiriladi. Sovitilgandan so’ng cho’kmaga tushgan fenolftaleinning kristallari
filtrlanib havoda quritiladi.
Toza fenolftaleinning suyuqlanish temperaturasi 259-263°C.
Miqdori 1 g atrofida.