Karamdoshlar va dukkakdoshlar oilasiga kiruvchi o’simliklar

Yeryong’okning tuzilishi va xossalari. Yeryong’oqning (Arachis hypogaea) biologik xususiyati bo’lib, changlangan shoxchasi yerga kirishi va meva tuproqda rivojlanishi hisoblanadi.
Yeryong’oq urug’lari uzunchoq yoki biroz dumaloq shaklda, yupqa sarg’ish yoki och-qizil rangi urug’ qobig’i bilan qoplangan. Urug’ qobig’i urug’ massasining 3-4% ni tashkil qiladi.
Yeryong’oq urug’laridan salatlar uchun ozuqaviy yog’ va margarin ishlab chiqarish uchun yeryong’oq palmitini olinadi. Yeryong’oq urug’lari qandolat maxsulotlariga qo’shiladi, undan yeryong’oq «suti» va yeryong’oqli «sariyog’» olinadi. Yeryong’oq urug’larining katta qismi bevosita ovqatlanishga ishlatiladi.

Soya (Glycine)

Soyaning tuzilishi va xossalari. Soya (Glycine) bir yillik o’tsimon o’simlik bo’lib, mevasi qilichsimon, ba’zida to’g’ri yoki o’roqsimon bo’lishi mumkin. Mevalarda 2-3 ta urug’ bor. Soya urug’lari sharsimon va ovalsimon, qavariq yoki tekis. Bu o’simlikning turli tuman xillaridan ma’daniy soya ko’proq yetishtiriladi. Soyaning turi hammasi bo’lib 600 tagacha yetadi.
Soya insoniyatga juda qadimdan eramizdan 7000 yil oldin ma’lum bo’lgan. Ma’daniy soyaning vatani Sharqiy Osiyo (Xitoy va yaponiya) hisoblanadi. Qadimdan soya ovqatga souslar, «sut», «tvorog», pasta ko’rinishida iste’mol qilingan. Xozirgi kunda soya 85-90% hayvon ozuqasi sifatida, 8-10% ozuqa maqsadlarida, 2-5% texnik maqsadlar uchun ishlatiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. V.G.SHerbakov «Bioximiya i tovarovedeniye maslichnogo sirya». –4-ye izd.,pererab i dop.-M., Agropromizdat, 1991.-304 s.

2. Ezau K. «Anatomiya semyannix rasteniy». Per. s angl.-M., 1980. –kn. 1. 218

3. www.ziyonet.uz