Кандай электромагнит тўлқинлар радиотулкинлар деб аталади?

Кандай мухитта дисперсияловчи муҳит деб айтилади?

Dispersiyalovchi muhit deb-Xususiyatlari chastotaga bog’liq bo’lgan muhitga aytiladi. Рефракция мавжуд бўлганда тўлқин траекторияси шундай эгри чизиқни тасвирлайдики, тўлқин энергиясининг тарқалиш тезлигини тавсифловчи вектор бу траекторияга урунма ҳисобланади. Маълумки, кенг полосали сигналнинг тарқалишида, дисперсиясиз муҳитда (тропосфера, стратосфера) фаза тезлиги вектори, дисперсияли мухитда (ионосфера) эса гурухий тезлик вектори урунма вектор сифатида намоён бўлади.

8. 
   Биринчи турдаги радиолиниянинг тузилиш схемасини чизинг ва таъриф беринг
   

Радиолинияларини ҳисоблаш ва лойиҳалаштиришда, айниқса сантиметрли ва дециметрли тўлқинлар диапазонида, қабул қилувчи қурилманинг (масалан, мобил телефон) киришидаги сигнал қувватини билиш даркор. Бу қувват икки турдаги радиолиниялар учун алоҳида ҳисобланади. 1-турдаги радиолинияларда ахборот узатиш узатувчи ва қабул қилувчи пунктлар орасида тўғридан-тўғри амалга оширилади (3.1- расм).

1-турдаги радиолинияларда ахборот узатиш узатувчи ва қабул қилувчи пунктлар орасида тўғридан-тўғри амалга оширилади.Эркин фазо шароитида 1-турдаги радиолиния қабул қилиш қурилмасининг киришидаги қувват:

9. 
   Иккинчи турдаги радиолиниянинг тузилиш схемасини чизинг ва таъриф беринг
   

2-турдаги радиолинияларда эса, узатгич ва қабул қилгич орасида пассив ретрансляцияланган (қайта узатилган) сигналлар қабул қилинади. Бу линияларда манбадан қабул қилувчи қурилмага тўлқин энергиясини бевосита узатилиши маълум бир сабабларга кўра амалга оширила олмайди (масалан, узатиш йўлида бирон тўсиқ бор). Пассив ретрансляцияли ер усти линияларида, сигнал ўтиш йўлида махсус пассив антенна қурилмаси (ёки бошқа бирон объект) ўрнатилади. Бу пассив қурилма бирламчи майдон билан нурлантирилади ва у майдон энергиясини қабул қилгич томон икқиламчи майдон сифатида қайта узатади. Пассив радиолокация тизимлари айнан шу принцип асосида фаолият юритади. Уларда бирламчи нурлатилган майдон изланаётган объектдан аксланади ва локатор томонидан қабул қилинади.