Kamchiliklari

Me’yorli motorika

• 
  harakatlarning statik muvofiqlashuvi shakllangan: topshiriq bo`yicha yoki erkin ravishda kerakli holatni aniq belgilay oladi;
  
• 
  harakatlarinng dinamik muvofiqlashuvi shakllangan:
  

harakatlar aniq, ishonch bilan bajariladi, motor faolligining turli xil ko`rinishlari bilan o`zaro bog’langan (yugurish, sakrash, chapak chalishda);

• 
  ko`l barmoqlari va mayda ko`l harakatlari to`la shakllangan: yuz ishoralari ifodali va emosional.
  

Motor harakatlari buzilishlariga quyidagilar kiradi:

• 
  harakatning haddan tashqari faolligi, qo`zg’aluvchanlik va muvofiqlashmagan harakatlarning bo`lishi;
  
• 
  motor zo`riqishi, harakatlarning cheklanganligi va muvofiqlashmagan harakatlar, harakatlarning beso`naqay va sustligi;
  
• 
  yuzdagi samimiylikning bir oz yoki yaqqol ifodalanganligi, panja barmoqlari va mayda ko`l harakatlarining etarli rivojlanmaganligi.
  

Artikulyasion apparatni tekshirish metodikasiga asosan tovushlar talaffuzidagi kamchiliklarning sababi bo`lgan artikulyasion a’zolar to`zilishida yaqqol ifodalangan to`zilishda quyidagilarga e’tibor beriladi:

Lab:(qalin, yupka, yuqori labning kalta bo`lishi, labdagi yoriqliklar);

Til:(makroglossiya, tilning ingichka bo`lishi, til tagidagi yuganchaning kalta bo`lishi);

Jag’: (progeniya, prognatiya);

Tishlar: (yo`q bo`lishi, orasi ochiq bo`lishi, yon ochiq tishlar); Qattiq tanglay: (baland, yassi, tor va yoriqlar bo`lishi); Yumshoq tanglay: (kalta, ikkiga bo`lingan, yo`q bo`lishi); Artikulyasion apparat to`zilishini baxolash me’yori:

• 
  Artikulyasion apparatning me’yorda bo`lishi;
  
• 
  Artikulyasion apparat to`zilishida kamchiliklar, buzilishlarning bo`lishi.
  

So`ngra Artikulyasion apparat harakatchanligi tekshiriladi.

Bunda lab, pastki jag’, til, yumshoq tanglay mashqlaridan foydalaniladi.

Masalan, lab mashqlari: ko`lgi holatiga keltirish - tinch holat; oldingi chuchchaytirish - tinch holat; ko`lgi holatiga keltirish, oldinga chuchchaytirish - tinch holat.

Pastki jag’ uchun mashqlar: og’izni katta ochish, og’izni ochiq holda bir, ikki (6 sekundgacha) ushlab turish - og’izni yopish; og’izni katta ochish, pastki jag’ni ung va chap tomonga harakatlantirish - tinch holat.