Кафедраси “саноат бинолари вентиляцияси”

5-Мавзу: Саноат биноларни аэрацияси


Режа:

1. 
   Аэрацияси қўллаш сохалари
   
2. 
   Ҳаво алмашинувни ҳисоблаш усуллари
   
3. 
   Кўп оралиқли ва кўп қаватли биноларни аэрацияси
   
4. 
   Аэрация қурулмаларини конструктив бажарилиши
   
5. 
   Аэрацияси қўллаш сохалари
   

Аэрация деб ташкил этилган табиий ҳаво алмашинувни айтилади. Табиий ҳаво алмашинув гравитацион ва шамол кучларини таъсирида бинони ташқи тўсиқлардаги созловчи тешиклар орқали ташкил этилади.
Кўпинча аэрацияни суъний вентиляция тизими биргаликида қабул қилинади. Масалан: табиий ҳаво кириши ва суъний ҳаво чиқариб юборилиши; ёки аксинча – суъний ҳаво киритиш, табиий ҳаво чиқариб юбрилиши.
Энг қулай аэрацияни конструктив ечими ташқи тўсиқларга эга бўлган саноат биноларда. Икки ва уч пролетли цехларда аэрацияни қуллаш қийинроқ.
Аэрацияни қабул қилиниш мумкин эмас агарда цехларда зарарли газлар буғлар, чанглар ажраиса. Бунда кириб келадиган ҳаво бу зарарликларни тарқалишига сабабчи бўлади. Аэрацияни қабул қилиш мумкин эмас хоналарда ҳавони кондициялаш тизимлари қўлланганда.
Кўп ишловчи бор хоналарда ва ажраладиган намлик кўп миқдорда бўлса аэрацияни фақат иссиқ даврида т≥10оC бўлганда қўллаш мумкин.
Қиш даврида эга бундай консларда суъний ҳаво берувчи вентиляция тизимини қўллаш лозим.
Хоналарда кўп миқдорда иссиқлик ажралса йил давомида аэрацияни қўллаш лозим. Ҳаво алмашинувни ҳаво кирадиган ва ҳаво чиқариб юбориладиган очиқликларни юзасини созлаш йўли билан ўзгартириш мумкин.
Аэрацияни ҳисоблашда ҳаво режимини учта масаласини қараб чиқиш керак:
ташқи масала – табиий ҳаво алмашинувни ташкил қилиш учун керакли босимни аниқлаш, бунда бинони жойланиши, бинони аэродинамикаси, зарарликларни атмосферада таркалиши кўриб чиқилади.
чегаравий масала – ҳаво ўтказувчанликни қаршиликни таснифини аниқлаш, тенгламасини тузиш, аэрацион ораликларни юзасини ҳисоблаш
ички масала – хонада ҳаво оқимларни йўналишини аниқлаш, иссиқлик чиқарувчи ускуналарни , хатда ҳаво кирувчи ва чиқувчи тирқишларни жойланишини билган холда ҳавони хароратини ва харакат тезлигини хонада тақсимланишини аниқлаш.
Охирги масала мураккаб ва хам ўрганилган.
Аэрацияни ҳисоблашда асосан эксперимент ёки фойдаланиш натижаларни эътиборга олинилади.
Аэрацияни муракаблигини ҳисобга олганда, ҳисоблашда айрим йўл кўймоқли қабул қилинади. Асосийлари куйидагилардан иборат:

1. 
   Иссиқлик ва ҳаво баланси вақтда ўзгармас деб қабул қилинади;
   
2. 
   Иш зонадаги ҳавони ҳароратини иш зонани ҳажмидаги харорат қабул қилинади
   
3. 
   Вертикал бўйича хароратни ўзгаришини чизиқли ёки чизиқли – қаторли қонун асосида қабул қилинади
   
4. 
   Қизиган ускунани тепасидаги конвектив оқимни сиқилганлиги ҳисобга олинмайди
   
5. 
   Кирувчи ҳаво оқимларни энергиясини ҳисобга олинмайди чунки улар умуман иш зонани хажмида таркалиб кетади деб хисобланади
   
6. 
   Оралиқлардан ўтадиган ҳаво сарфиини аниқлашда уларни баландлигини ҳисобга олинмайди
   
7. 
   Ҳонани ҳаво балансини тузганда ташкил этилмаган табиий ҳаво алмашувни ҳисобга олинмайди.