|
Tatbiqiy satx shlyuzi (ekranlovchi shlyuz deb xam yuritiladi) OSI modelining tatbiqiy satxida ishlab, taqdimiy satxni xam qamrab oladi va tarmoqlararo aloqaning eng ishonchli ximoyasini ta'minlaydi. Tatbiqiy satx shlyuzining ximoyalash funktsiyalari, seans satxi shlyuziga o'xshab, vositachilik funktsiyalariga taalluqli. Ammo, tatbiqiy satx shlyuzi seans satxi shlyuziga qaraganda ximoyalashning ancha ko'p funktsiyalarini bajarishi mumkin:
brandmauer orqali ulanishni o'rnatishga urinishda foydalanuvchilarni identifikatsiyalash va autentifikatsiyalash;
shlyuz orqali uzatiluvchi axborotning xaqiqiyligini tekshirish;
ichki va tashqi tarmoq resurslaridan foydalanishni chegaralash;
axborotlar oqimini fil'trlash va o'zgartirish, masalan, viruslarni dinamik tarzda qidirish va axborotni shaffof shifrlash;
xodisalarni qaydlash, xodisalarga reaktsiya ko'rsatish, xamda qaydlangan axborotni taxlillash va xisobotlarni generatsiyalash;
tashqi tarmoqdan so'raluvchi ma'lumotlarni keshlash.
Tatbiqiy satx shlyuzi funktsiyalari vositachilik funktsiyalariga taalluqli bo'lganligi sababli, bu shlyuz universal komp'yuter xisoblanadi va bu komp'yuterda xar bir xizmat ko'rsatiluvchi tatbiqiy protokol (HTTP, FTP, SMTP, NNTP va x.) uchun bittadan vositachi dastur (ekranlovchi agent) ishlatiladi. TCP/IPning xar bir xizmatining vositachi dasturi (application proxy) aynan shu xizmatga taalluqli xabarlarni ishlashga va ximoyalash funktsiyalarini bajarishga mo'ljallangan. Tatbiqiy satx shlyuzi mos ekranlovchi agentlar yordamida kiruvchi va chiquvchi paketlarni ushlab qoladi, axborotni nusxalaydi va qayta jo'natadi, ya'ni ichki va tashqi tarmoqlar orasidagi to'g'ridan-to'g'ri ulanishni istisno qilgan xolda, server-vositachi funktsiyasini bajaradi (3.9-rasm).
3.9-rasm. Tatbiqiy shlyuz ishlash sxemasi.
Tatbiqiy satx shlyuzi ishlatadigan vositachilar seans satxi shlyuzlarining kanal vositachilaridan jiddiy farqlanadi. Birinchidan, tatbiqiy satx shlyuzlari muayyan ilovalar (dasturiy serverlar) bilan bog'langan, ikkinchidan ular OSI modelining tatbiqiy satxida xabarlar oqimini fil'trlashlari mumkin.
Tatbiqiy satx shlyuzlari vositachi sifatida mana shu maqsadlar uchun maxsus ishlab chiqilgan TCP/IPning muayyan xizmatlarining dasturiy serverlari - HTTP, FTP, SMTP, NNTP va x. - serverlaridan foydalanadi. Bu dasturiy serverlar brandmauerlarda rezident rejimida ishlaydi va TCP/IPning mos xizmatlariga taalluqli ximoyalash funktsiyalarini amalga oshiradi. UDP trafigiga UDP-paketlar tarkibining maxsus translyatori xizmat ko'rsatadi.
Ichki tarmoq ishchi serveri va tashqi tarmoq komp'yuteri orasida ikkita ulanish amalga oshiriladi: ishchi stantsiyadan brandmauergacha va brandmauerdan belgilangan joygacha. Kanal vositachilaridan farqli xolda, tatbiqiy satx shlyuzining vositachilari faqat o'zlari xizmat qiluvchi ilovalar generatsiyalagan paketlarni o'tkazadi. Masalan, HTTP xizmatining vositachi-dasturi faqat shu xizmat generatsiyalagan trafikni ishlaydi.
Agar qandaydir ilovada o'zining vositachisi bo'lmasa, tatbiqiy satxdagi shlyuz bunday ilovani ishlay olmaydi va u blokirovka qilinadi. Masalan, agar tatbiqiy satxdagi shlyuz faqat HTTP, FTP va Telnet vositachi-dasturlaridan foydalansa, u faqat shu xizmatlarga tegishli paketlarni ishlaydi va qolgan xizmatlarning paketlarini blokirovka qiladi.
Tatbiqiy satx shlyuzi vositachilari, kanal vositachilaridan farqli xolda, ishlanuvchi ma'lumotlar tarkibini tekshirishni ta'minlaydi. Ular o'zlari xizmat ko'rsatadigan tatbiqiy satx protokollaridagi komandalarning aloxida xillarini va xabarlardagi axborotlani fil'trlashlari mumkin.
Tatbiqiy satx shlyuzini sozlashda va xabarlarni fil'trlash qoidalarini tavsiflashda quyidagi parametrlardan foydalaniladi: servis nomi, undan foydalanishning joiz vaqt oralig'i, ushbu servisga bog'liq xabar tarkibiga chegaralashlar, servis ishlatadigan komp'yuterlar, foydalanuvchi identifikatori, autentifikatsiyalash sxemalari va x.
Tatbiqiy satx shlyuzi quyidagi afzalliklarga ega:
aksariyat vositachilik funktsiyalarini bajara olishi tufayli lokal tarmoq ximoyasining yuqori darajasini ta'minlaydi;
ilovalar satxida ximoyalash ko'pgina qo'shimcha tekshirishlarni amalga oshirishga imkon beradi, natijada dasturiy ta'minot kamchiliklariga asoslangan muvaffaqiyatli xujumlar o'tkazish extimolligi kamayadi;
tatbiqiy satx shlyuzining ishga layoqatligi buzilsa, bo'linuvchi tarmoqlar orasida paketlarning to'ppa-to'g'ri o'tishi blokirovka qilinadi, natijada, rad qilinishi tufayli ximoyalanuvchi tarmoqning xavfsizligi pasaymaydi.
Tatbiqiy satx shlyuzining kamchiliklariga quyidagilar kiradi:
narxining nisbatan yuqoriligi;
brandmauerning o'zi, xamda uni o'rnatish va konfiguratsiyalash muolajasi etarlicha murakkab;
komp'yuter platformasi unumdorligiga va resurslari xajmiga quyiladigan talablarning yuqoriligi;
foydalanuvchilar uchun shaffoflikning yo'qligi va tarmoqlararo aloqa o'rnatilishida o'tkazish qobiliyatining susayishi.
Oxirgi kamchilikka batafsil tuxtalamiz. Vositachilar server va mijoz orasida paketlar uzatilishida oraliq rolini bajaradi. Avval vositachi bilan ulanish o'rnatiladi, so'ngra vositachi adresat bilan ulanishni yaratish yoki yaratmaslik xususida qaror qabul qiladi. Mos xolda tatbiqiy satx shlyuzi ishlashi jarayonida xar qanday ruxsat etilgan ulanishni qaytalaydi. Natijada foydalanuvchilar uchun shaffoflik yo'qoladi va ulanishga xizmat qilishga qo'shimcha xarajat sarflanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
