Kafedrasi maxsudov alixontura olimovich

4-jadval 
2018 yil uchun rejalashtirilgan davlat budjeti daromadlarida to’g’ri soliqlar 
tarkibi va salmog‘i
20
 
 
№ 
Ko‘rsatkichlar
2018 yil (reja)
mlrd. so‘m
% da
 
Davlat maqsadli jamg‘armalar 
daromadlarisiz -jami 
62 229,5 
100 
1.
To‘g‘ri soliqlar 
12 805,4 
20,57 
1.1. 
Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i 
2510,9 
4,03 
1.2. 
Savdo va umumiy ovqatlanish 
korxonalariuchun yagona soliq to’lovidan 
davlat byudjetiga ajratmalar 
1907,6 
3,06 
1.3. 
Yagona soliq to’lovidan davlat byudjetiga 
ajratmalar 
2 110,5 
3,39 
1.4. 
Jismoniy shaxslardan undiriladigan daromad 
solig’i 
5 198,8 
8,35 
1.5. 
Tadbirkorlik faoliyatining ayrim turlari 
bo’yicha qat’iy belgilangan soliq 
1077,6 
1,73 
Jadval ma’lumotlaridan shuni ko’rish mumkinki to’g’ri soliqlar 2018 yil 
rejada 12805,4 mlrd. so’mni 20,6 foizni tashkil etilishi rejalashtirilmoqda. Ushbu 
guruh daromadlar tarkibida eng yuqori salmoqni Jismoniy shaxslardan 
undiriladigan daromad solig’i hamda Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i 
egallamoqda 
2008 yil 1 yanvardan kuchga kirgan Soliq kodeksining 23-moddasiga ko‘ra 
Soliqlarni to’g’ri va egri soliqlarga guruhlanishi soliqqa tortish ob’ektiga, to’lovchi 
bilan davlatning o’zaro munosabatlariga bog’liq bo’ladi.
20
O’zbekiston Respublikasining 2013-2018 yillaridagi asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlari prognozi va Davlat budjeti 
parametrlari to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Prezidentining qarorlari asosida muallif tamonidan tayyorlandi. 

---

28 
To’g’ri soliqlar to’g’ridan-to’g’ri daromadga va mol-mulkka qaratiladi 
(soliqqa tortishning bevosita shakli), yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i 
umumdavlat 
soliqlari 
tarkibiga kirib, 
u davlat 
budjeti 
daromadlarini 
shakllantirishda asosiy manbaidir. 
Tovarning bahosida to’lanadigan yoki tarifga kiritiladigan tovarlar va 
xizmatlardan olinadigan soliqlar egri soliqlarga kiradi. Tovar va xizmatlarning 
egasi ularni sotishda soliq summalarini olib, ularni davlatga o’tkazadi. 1995 yil 
yanvar oyidan boshlab soliqlarning rag‘batlantiruvchi rolini kuchaytirish 
maqsadida mamlakatimizda korxonalarning foydasidan olinadigan soliq joriy 
etildi.
To’g’ri soliqlarga tortishda mablag’larning safarbar qilinishi yangi qiymatni 
taqsimlash paytida boshlanadi. Davlat daromad olingan paytdayoq uning bir 
qismiga o’z huquqlarini da’vo qiladi. 
Soliq to’lovchining daromadi (ish haqi, foyda, foizlar va hokazo) va uning 
mol-mulkining (er, uylar, qimmatli qog’ozlar va hokazo) qiymati to’g’ri soliqlar 
ob’ekti bo’ladi. Soliqqa tortishning bu shakli egri soliqlarga nisbatan birmuncha 
progressivdir, chunki u soliq to’lovchining daromadliligini, oilaviy ahvolini 
hisobga oladi, soliq daromadni olish bosqichida undiriladi. Bundan tashqari, to’g’ri 
soliqlarga tortishda soliq to’lovchi o’z solig’ining summasini aniq biladi.