Kafedrasi fanidan kurs ishi mavzu: Pul mablag‘lari va ularni tahlili

Korxonalar molıyavıy resurslarını samaralı boshqarısh yo’nalıshları

Bozor iqtisodiyoti sharoitida har bir xo’jalik yurituvchi sub’yektlar ma’lum bir foyda olish maqsadda faoliyat yuritadi. Ushbu faoliyat samarasiga muvofiq foydaga erishadi. Korxonalar faoliyat boshlashdan avval ma’lum bir foyda olishni maqsad qilib qo’yadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida savdo va umumiy ovqatlanish korxonalariga boshqa xo’jalik yurituvchi sub’yektlar singari quyidagi rasmda keltirilgan omillar ta’sir etadi. Ushbu omillarning ta’sir darajalarini o’rgangan holda faoliyat yuritish ularning korxonalar foydasini maksimallashishini ta’minlaydi. Quyidagi rasmda korxonalarda foydaga ta’sir etuvchi omillar ko’rsatilgan. Birinchi guruh omillari quyidagilar:

Mahsulot sotib olish va sotish hajmi – ushbu korxonalar qancha ko’p tovar aylanmasiga, ya’ni qancha ko’p tovar sotib olib uni sotishi shuncha foydani oshiradi.
Mahsulot sifati – mahsulot sifatini qancha yaxshilab borgan sari, unga sarflanadigan xarajatlar ham shunga nisbatan oshadi va aksincha sifati past mahsulotga xarajatlar ham kam sarflanadi.
Mahsulot ishlab chiqarish murakkabligi – mahg’sulot ishlab chiqarish qancha murakkab bo’lsa, unga shuncha mehnat sarfi va boshqa xarajatlar ko’p bo’ladi va mahsulot tannarxini oshiradi. Mahsulot ishlab chiqarish qancha oson bo’lsa, mos ravishda ishlab chiqarish tannarxi ham pastroq bo’ladi.
Ikkinchi guruh omillari quyidagilar:
Samaradorlik – korxona qancha samaradorlikka erishsa, bunda mahsulot ishalab chiqarish tannarxi ham shuncha past bo’ladi va aksincha samaradorlik past joyda mahsulot ishlab chiqarish tannarxi shuncha yuqori bo’ladi.
Texnologiya – korxona faoliyatida texnologiyalar qanchalik zamonaviy, yangi
bo’lsa, mahsulot unumdoriligiga erishilib, mahsulot ishlab chiqarish tannarxi
shuncha kamayadi. Texnologiya, asbob-uskunalar yaxshi bo’lmagan ishlab chiqarish jarayonida, samaradorlik past bo’lib, mahsulot ishlab chiqarish tannarxi oshadi.