Kafedrasi fanidan kurs ishi mavzu: Pul mablag‘lari va ularni tahlili

7- rasm. “Binokor” MCHJning 2013-2015-yillardagi korxona likvidligi va layoqatliligi tahlili diagrammasi ¹⁵

O’z aylanma mablag‘lari jamini aylanma mablag‘larning jamiga bo’lish orqali ushbu koeffitsient aniqlanadi, ammo o’z aylanma mablag‘lari hajmi balansda tayyor holda berilgan emas, shuning uchun ushbu ko’rsatkichni hisoblash uchun korxona o’z mablag‘lari manbalari jami summasiga (PI) uzoq muddatli majburiyatlarni (UQK) qo’shib, uzoq muddatli aktivlar jamini (Al) chegirib tashlash kerak:

Shundan keyin xo’jalikning o’z aylanma mablag‘lari bilan ta‘minlanish koeffitsientini aniqlash mumkin. Buni quyidagicha formula bilan ifodalash mumkin:

Ushbu ko’rsatkich 0,1 koeffitsientdan kam bo’lmasligi kerak. O’z aylanma
mablag‘lari bilan ta‘minlanish koeffitsienti ham yil boshi, ham yil oxiriga aniqlab
olingandan keyin, solishtirish orqali tahlil qilinadi.
Tahlil — tahlil qilinayotgan davrning oxiridagi koetfitsientidan boshidagi koeffitsientini ayirish orqali o’zgarishi aniqlanadi. So’ngra ushbu o’zgarishga omillar ta‘siri aniqlanib, tahlil qilinadi.Yuqoridagi ifodadan ko’rinib turibdiki, ushbu koeffitsientning o’zgarishiga to’rt omil ta‘sir qiladi:

1. 
   O’z mablag‘lari manbalari hajmining o’zgarishi (PI1-PIo)
   
2. 
   Uzoq muddatli majburiyatiar uzoq muddatli qarzlar (Q) va uzoq muddatli kreditlar (K) hajmining o’zgarishi (QK-KK0).
   
3. 
   Uzoq muddatli aktivlar hajmining o’zgarishi (AI1 —AI0).
   
4. 
   Jami aylanma aktivlar hajmining o’zgarishi (A21-A20).
   

Korporativ boshqaruv tizimini yaratishga ehtiyojni keltirib chiqaruvchi birinchi muhim omil shundan iboratki, tez o’sib borayotgan kompaniyalarda katta bo’lmagan ko’lamlardagi kompaniyalarga xos munosabatlar tamoyillari va modellarini saqlab qolish imkoniyati kamayib boradi. Faoliyat ko’lamlarining ortib borishi kompaniyani boshqarish jarayonini qiyinlashtiradi.

3.